Nr ew. KW 16865, EI/4221
Datowanie: początek XX wieku
Producent: Michał Adler, Jazowsko
Materiał: drewno, wiklina
Wymiary: 89 x 41 cm  

 We wnętrzu chałupy z Zagorzyna znajduje się drewniane krzesło wyprodukowane w firmie Michała Adera w Jazowsku. Krzesło posiada okrągłe siedzisko wyplatane trzciną oraz oparcie złożone z mniejszej i większej obręczy. Toczone nogi poniżej siedziska złączone zostały drewnianą obręczą. Krzesło w całości wykonano techniką gięcia, która wymagała wcześniejszego przygotowania materiału za sprawą obróbki termicznej. Ojcem tej innowacyjnej metody był Michael Thonet, wybitny niemiecki stolarz, który w 1841 roku swoją unikalną technologię postanowił opatentować w Paryżu. W 1849 powstało w Wiedniu przedsiębiorstwo, od 1893 roku należące do jego synów i działające pod nazwą „Bracia Thonet”. Michael Thonet miał wówczas już na swoim koncie prowadzenie niewielkiego zakładu meblarskiego w rodzinnej miejscowości Boppard, założonego w 1819 roku. Mała miejscowość nie sprzyjała rozwojowi biznesu. Dopiero Wiedeń otworzył przed nim drzwi do wielkiej sławy.

W 1851 roku Thonet otrzymał brązowy medal na Wielkiej Wystawie Światowej w Londynie, a na kolejnej organizowanej w Paryżu w 1855 roku srebrny, dzięki czemu szybko zyskał światowe uznanie, a jego projekty otrzymały miano luksusowych. Popularny okazał się zwłaszcza model krzesła nr 14, znany jako „Konsumstuhl Nr. 14”, okrzyknięty mianem „krzesła wszystkich krzeseł”. Szacuje się, że do dzisiaj wyprodukowano ponad 60 milionów sztuk tego modelu, za który w 1867 roku projektant otrzymał złoty medal na Wystawie Światowej w Paryżu.

W 1857 roku ruszyła masowa produkcja mebli giętych w nowej fabryce w Koryčanach na Morawach, a w kolejnych latach również w Bystricach pod Hostynem. Zlokalizowany nieopodal bukowy las dawał nieograniczony dostęp do niezbędnego w produkcji materiału, a nowy system organizacji przemysłowej doprowadził to redukcji kosztów i umożliwił  ekspansję na zagraniczny rynek. W 1881 roku swoją działalność rozpoczęła fabryka w Radomsku, gdzie właściciele postanowili zakupić nieruchomość z młynem parowym. Trzy lata później, w 1884 powstała również fabryka mebli giętych Michała Adera w Jazowsku, który odkupił od firmy Thonet całe wyposażenie fabryki i produkował meble na ich licencji.

Po I wojnie światowej, ze względu na trudną sytuację gospodarczą firma Thonet połączyła się z firmą Mundus, które działały wspólnie do 1945 roku (od 1940 będąc pod kontrolą okupanta). Po II wojnie światowej Thonet przekształcił się w przedsiębiorstwo czechosłowackie, które w 1953 otrzymało nową nazwę Ton. Fabryka ta funkcjonuje do dzisiaj i jako jedyna na świecie produkuje krzesła przez 150 lat nieprzerwanie w tym samym miejscu.

Justyna Stasiek-Harabin