Powołana do życia w Małopolsce Zachodniej w 2003 r. inicjatywa „Dolina Karpia” jest historyczną kontynuacją tradycji rybackich sprzed wieków. Pierwsze wzmianki o hodowli ryb w okolicy Zatora pochodzą z XIV w., a rozkwit stawów rybnych na tym terenie przypada na wiek XVI. Dziś hodowla karpia obejmuje ponad 130 km2 i prowadzona jest na terenie gmin Zator, Przeciszów i Spytkowice. Karp zatorski to rasa rodzima, o oliwkowym lub oliwkowoniebieskim kolorze skóry. Znane szeroko głównie z wigilijnych stołów mięso karpia zatorskiego charakteryzuje się delikatnym smakiem i świeżym zapachem, na co istotny wpływ ma tradycyjna hodowla, czyste środowisko i unikatowa flora i fauna Doliny.
| |
JAGNIĘCINA PODHALAŃSKA Tradycja chowu owiec na Podhalu trwa od setek lat, o czym świadczą choćby pochodzące z końca XVI w. zapisy w przywilejach lokacyjnych tamtejszych wsi, zezwalające ich mieszkańcom na „wolny wypas owiec w górach”. Dzisiejsze hodowle tworzone są w oparciu o rasy „polska owca górska” i „cakiel”, prowadzone tradycyjnie, w sposób niezmieniony od wieków. Chów owiec odbywa się w małych stadach, na pastwiskach, które nie są nawożone, a duży wpływ na smak mięsa jagnięciny podhalańskiej ma niespotykana poza obszarem Podhala specyficzna flora górska. |
| KIEŁBASA LISIECKA Znakomita kiełbasa, której receptura pochodzi ponoć z XVI w. Ceniona w Wiedniu pod nazwą „wurst aus Liszki”, rozpowszechniona przed stu laty za sprawą fabryki wędlin Andrzeja Różyckiego. Kiełbasa lisiecka jest produkowana z mięsa polędwicy i szynki wieprzowej, subtelnie doprawionego białym pieprzem, czosnkiem i solą, a jej receptura wypracowana została przez rzemieślników masarskich z terenu Liszek i Czernichowa. Produkcji lokalnej nie zatrzymała ani II wojna światowa, ani okres powojenny, choć praca lisieckich wędliniarzy w tych czasach odbywała się w całkowitej konspiracji i wiązała z dużym ryzykiem. Dziś kiełbasa ta króluje na półce polskich wędlin. Pięknie uwędzona w dymie liściastym, ciemnobrązowa, z suchą, lekko błyszczącą skórką, wonna, soczysta i jędrna, lisiecka jest kulinarnym ideałem nawet dla wyrafinowanych smakoszy. |
| |
FASOLA PIĘKNY JAŚ Fasola przywędrowała do Europy po odkryciu Ameryki i szybko rozpowszechniła się na całym kontynencie. Do Polski trafiła w XVI w. jako roślina ozdobna, hodowana głównie w przyklasztornych ogrodach. W XVIII w. upowszechnia się jako warzywo, a odmiana o nazwie „piękny Jaś” rozwija się szczególnie w dolinie Dunajca, gdzie do dziś uprawiana jest masowo. To największy gatunek fasoli tyczkowej, szczególnie dobrze rosnący w nisko położonych terenach nadrzecznych, osłoniętych od wiatru i zimna. Nasiona „pięknego Jasia” są białe, gładkie i błyszczące, i stąd zapewne wzięła się jego nazwa. |
| |
FASOLA Z ORZEŁKIEM Drobne ziarenko z niezwykłą historią. Fasola z orzełkiem jest karłowatą odmianą o białych ziarnach ozdobionych przez naturę karminową plamką, przywodzącą na myśl orzełka. W okresie zaborów uznawano ją za patriotyczny symbol i pamiątkę, a ziarna przekazywano potajemnie. Na teren Sądecczyzny fasola przywędrowała ponoć z kresów wschodnich i przetrwała tu do dziś, nazywana także „fasolą niepodległościową”. |
| KAPUSTA CHARSZNICKA Kapusta kwaszona z Charsznicy jest chrupiąca i jędrna, ma barwę kremowożółtą i świeży, lekko kwaskowy zapach. Do kwaszenia kapusty mieszkańcy Charsznicy używają wyłącznie soli, więc metoda osiągania idealnego smaku pozostaje tajemnicą procesu produkcji, przekazywaną tradycyjnie z pokolenia na pokolenie. Surowcem do kwaszenia od lat pozostaje pozbawiona poezji biała kapusta głowiasta, którą wytwórcy kapusty charsznickiej hodują na potrzeby rodzinnych kwaszarni, a następnie przetwarzają w słynny na całą Małopolskę specjał lokalny. |