Po odzyskaniu niepodległości pierwszym organem władzy w mieście był powołany 3 listopada 1918 r.  Powiatowy Komitet Komisji Likwidacyjnej z Romanem Mayzlem, który przez 26 lat pełnił urząd burmistrza. W tym czasie nastąpił rozkwit miasta, powstały nowe szkoły i most żelbetonowy na Sole. Od 1919 r. w mieście działał Komitet Niesienia Pomocy Górnoślązakom. Był schronieniem dla powstańców i uchodźców, którzy musieli walczyć o przyłączenie regionu do Polski. W 1920 r. powstał Powiatowy Komitet Plebiscytowy, który gromadził fundusze na rzecz akcji plebiscytowej. W mieście funkcjonowała rzeźnia, cegielnia, odbywały się targi. W 1929 r. miasto odwiedził prezydent RP Ignacy Mościcki. W 1930 r. pojawił się pierwszy numer czasopisma „Głos Ziemi Oświęcimskiej”. Wystawa prezentuje widoki oświęcimskiego rynku, który zmieniał swój wygląd na przestrzeni kolejnych lat. Widoczna na ścianie grafika autorstwa Izabeli Dudzik nawiązuje do historii samochodu Praga, którym jeździli znani artyści m.in.: Loda Halama, Jan Kiepura i Wojciech Kossak. Samochód ten był montowany w fabryce w Oświęcimiu w okresie międzywojennym, a turyści mogą spróbować „wirtualnie pojeździć” prezentowanym modelem Baby z 1936 r. Wybuch II wojny światowej to trudny okres dla miasta. Został zapoczątkowany wysiedleniami mieszkańców i społeczności żydowskiej. Niemcy po wkroczeniu do miasta spalili Wielką Synagogę na ulicy Berka Joselewicza. Skonfiskowano majątki, sklepy i punkty usługowe ludności żydowskiej. Ocalała jedynie Synagoga Chewra Lomdei Misznajot. Oświęcimianie żyli w strachu. Zmieniono nazwę miasta Oświęcim na Auschwitz. Na tarczy herbowej widniał orzeł bez korony z literą „A” na piersi. Zamknięto polskie szkoły i przedszkola, wprowadzono godzinę policyjną. Wymazano polskie nazwy ulic i placów. Językiem urzędowym był język niemiecki. Na samym środku rynku powstał potężny bunkier. W latach 1939-1945 niemieckie władze włączyły go do systemu obrony przeciwartyleryjskiej centrum miasta przez połączenie go podziemnym korytarzem z budynkiem Ratusza. W 1940 r. na przedmieściach Oświęcimia Niemcy utworzyli obóz koncentracyjny, który na całym świecie jest symbolem hitlerowskiego ludobójstwa i Holokaustu. Pierwszy transport 728 polskich więźniów politycznych przybył do KL Auschwitz w czerwcu 1940 r. z Tarnowa. Większość budynków z osady barakowej została rozebrana i wykorzystana do rozbudowy obozu. Część przeznaczono dla niemieckich fachowców zatrudnionych przy budowie fabryki chemicznej należącej do koncernu IG Farben. Mieszkańcy miasta spontanicznie organizowali pomoc dla więźniów, często ryzykując własne życie. Tworzyły się także oddziały bojowe. Powstał Obwód Oświęcimski Związku Walki Zbrojnej, którego komendantem został Alojzy Banaś „Zorza”. Aktywnie działał Komitet Niesienia Pomocy Więźniom Politycznym Obozu. Okrutna wojna zmieniła wizerunek miasta. Wyzwolenie obozu 27 stycznia 1945 r. zakończyło rozgrywający się w mieście dramat i otworzyło nowy rozdział w jego historii. Zabytki, dokumenty, relacje świadków poświadczają ten okrutny okres, a powstałe Muzeum Żydowskie, Cafe Bergson (dawne wyremontowane mieszkanie Szymona Klugera) i cmentarz żydowski są jedynymi śladami po społeczności żydowskiej w naszym mieście.