Wśród artystów i sportowców Muzeum Miejskie

Zacieniona sala ze zdjęciami artystów i sportowcow na ścianach.

Dwurzędowa marynarka od uroczystego stroju druha Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” została uszyta z sukna w kolorze zielonym i posiada pięć oryginalnych guzików. Pierwsze gniazdo Towarzystwa w Galicji zostało założone we Lwowie w 1867 roku. Kilkanaście lat później jego oddział utworzono w Krakowie, a w Wadowicach gdzie sokole hasła zyskały licznych zwolenników, założono już w kwietniu 1887 roku. Z inicjatywą utworzenia wadowickiej filii „Sokoła” wystąpił profesor gimnazjalny Fryderyk Lachner i aplikant adwokacki Karol Młodzik. W statucie zapisano: zadaniem Towarzystwa jest pielęgnowanie gimnastyki w ogóle, a w szczególności gimnastyki hygieniczno-racyonalnej i wychowawczej. Na czele stowarzyszenia w pierwszych latach jego istnienia stanął lekarz dr Mieczysław Władysław Gedl. Siedziba wadowickiego „Sokoła” została wzniesiona w 1889 roku jako druga, po lwowskiej, sokolnia w Galicji. Liczba członków Towarzystwa i uczniów uczestniczących w zajęciach sportowych organizowanych przez „Sokoła” rosła w szybkim tempie osiągając w 1905 roku ponad 800 osób. Obok gimnastyki ćwiczono m.in. szermierkę, tenisa i strzelectwo. Medal pamiątkowy na 30-lecie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Wadowicach nawiązuje do okresu międzywojennego, kiedy to bardzo dbano o sprawność fizyczną młodzieży. Życie sportowe koncentrowało się wokół Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, które oferowało młodym sportowcom możliwość rozwoju tężyzny fizycznej w różnych dyscyplinach. Działały sekcje: siatkarska, koszykowa (tak wówczas nazywano dzisiejszą koszykówkę), kolarska czy tenisowa. Sekcją gimnastyczną kierował naczelnik wadowickiego „Sokoła”, od 1927 roku i członek polskiej kadry olimpijskiej w roku 1935 – Zenon Kęcki. Ten utalentowany sportowiec wielokrotnie występował w pokazach gimnastycznych na zlotach sokolich we Lwowie, Poznaniu i Belgradzie. W piłkę nożną grano w „Skawie” i „Polonii”. Młodzież żydowska miała swój własny klub piłkarski i siatkarski „Makkabi Arie”. Jednak jednymi z ulubionych rozrywek wadowickich chłopaków były sporty siłowe. W łamaniu na ręce nie miał sobie równych Stanisław Żmuda – pseudonim „Biceps”.

Prezentowany na ekspozycji drzeworyt przedstawia ołtarz główny w kościele Ofiarowania NMP w Wadowicach autorstwa utalentowanego malarza i rzeźbiarza Wincentego Bałysa (1906 – 1939). Artysta był absolwentem krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych i uczniem Xawerego Dunikowskiego. W 1933 roku z jego inicjatywy powstała grupa artystów plastyków „Czartak II”, która swą nazwą nawiązywała do grupy literackiej „Czartak”, której przewodził pisarz i poeta z Gorzenia Górnego Emil Zegadłowicz. Bałys współpracował z innym młodym rzeźbiarzem – Franciszkiem Suknarowskim, a przed wybuchem II wojny światowej połączyła go przyjaźń z Karolem Wojtyłą i Mieczysławem Kotlarczykiem. Twórczość Wincentego Bałysa miała wybitny wpływ na ukształtowanie w młodym Wojtyle wrażliwości na sztukę i piękno otaczającego świata. Artysta został aresztowany w pierwszych tygodniach okupacji za udział w organizacji konspiracyjnej Orzeł Biały i zamordowany przez hitlerowców w Krakowie, w grudniu 1939 roku. Prezentowana na ekspozycji rzeźba „Chała” wykonana została z brązu przez artystę rzeźbiarza i malarza Franciszka Suknarowskiego (1912 – 1998), który na początku swej artystycznej drogi poznał starszego od siebie Wincentego Bałysa i Emila Zegadłowicza, poetę, pisarza, kolekcjonera oraz mecenasa sztuki. Suknarowski był absolwentem krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych i uczniem profesorów: Xawerego Dunikowskiego (rzeźba) i Kazimierza Sichulskiego (rysunek). W 1933 roku wziął udział w wystawie rzeźby i malarstwa zorganizowanej dla uczczenia 25-lecia pracy twórczej Zegadłowicza. W ukazującym się w Krakowie dzienniku „Głos Narodu” napisano, że: (...) obok nazwisk znanych i uznanych w sztuce polskiej debiutują na wystawie artyści młodzi (...) Bałys Wincenty i Suknarowski [Franciszek], rzeźbiarze mają impet, szerokość i śmiałość swojego mistrza prof. Dunikowskiego, którego wzorem próbują także swych sił z powodzeniem w malarstwie. W latach 30. artysta należał do grupy plastyków „Czartak II”, której liderem był jego przyjaciel Wincenty Bałys.

Multimedia


 
Pobierz bezpłatną aplikację VisitMałopolska
 
Android
Apple iOS
Windows Phone
<
>
   

Powiązane treści