Św. Jan Chrzciciel przeszyty laserem
Kościół św. Jana Chrzciciela w Orawce jest najstarszą świątynią katolicką i jednocześnie jedynym zachowanym drewnianym kościołem na polskiej Orawie. Wybudowany został z drewna modrzewiowego w 1659 roku, a w 1728 roku wzbogacił się o murowaną kaplicą Matki Bolesnej. Od 2021 roku jest Pomnikiem Historii.
Jego wnętrze – praktycznie kompletne i nieprzekształcone – uznawane jest za jedno z najcenniejszych na Orawie i Podhalu. Zachowały się nie tylko polichromie, ołtarze, ambona i organy, ale również takie elementy, jak kamienna posadzka czy drewniane polichromowane ławki i drzwi. Olbrzymią wartość historyczną posiadają także unikatowe w skali świata, wciąż użytkowane, zasłony wielkopostne. Są to płótna lniane malowane temperą, służące do zasłaniania ołtarzy w okresie Wielkiego Postu. Równie wyjątkowe są zabytkowe XVIII-wieczne jasełka – dekoracja bożonarodzeniowa – deseczki z naklejonymi obrazkami wykonanymi akwarelą. Zachował się też dzwon z 1652 roku, dar króla Ferdynanda IV Habsburga.
Na placu przykościelnym odnajdziemy zaś jeden z nielicznych w Polsce słupów morowych, a w pobliżu świątyni grób lotników – ze śmigłem – z 24. Eskadry Rozpoznawczej. Ich PZL 23B „Karaś” został zestrzelony we wrześniu 1939 roku w trakcie bombardowania niemieckiej kolumny pancernej.
Kościół świętego Jana Chrzciciela znajduje się na małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej, prezentującym stare i dobrze zachowane, niepowtarzalne w skali Europy i świata, drewniane budownictwo w Małopolsce.
Farbiarnia płócien – także skład soli i komora celna
Na Orawie od wieków, ze względu na ubogą ziemię, popularna była uprawa lnu. Nic więc dziwnego, że miejscowa ludność trudniła się wyrobem płócien, od XVIII wieku na masową skalę. Płótna te trafiały następnie do handlarzy, a ci przekazywali je do farbiarni, by ostatecznie sprzedawać je na targach węgierskich i dalej poza granicami państwa austriackiego.
Farbiarnia w Orawce świetnie sobie radziła i to mimo konkurencji w pobliskiej Jabłonce i Lipnicy. Swoją technologię opierała na drukowaniu rozpostartego na kamiennych stołach nakrochmalonego i wymaglowanego płótna nieskomplikowanymi motywami roślinnymi, przy użyciu drewnianych klocków zanurzanych w roztartej i rozwodnionej farbie. Farbiarnia upadła w końcu XIX stulecia, wobec upadku płóciennictwa na Orawie i konkurencji przemysłowych metod barwienia. Niegdyś służyła również jako skład soli oraz towarów na szlaku handlowym na Węgry. Pełniła też rolę komory celnej, była zakładem stolarskim. Obecnie budynek nie jest użytkowany. Jest za to niezwykłą pamiątką i to pochodzącą z XVIII stulecia. Odnajdziemy ją tuż obok zabytkowego drewnianego kościoła świętego Jana Chrzciciela,
Kraina wśród gór zagubiona
Orawka, jedna z najbardziej malowniczych miejscowości, znajduje się na polskiej Orawie. Ta zaś z każdej strony oddzielona jest od sąsiadów albo górami, a poszczególne orawskie wioski od siebie wzniesieniami, lasami i torfowiskami. To kraina rozległych lasów i wspaniałych torfowisk, gór oraz rzek. Jak mówią sami Orawianie, kraina wśród gór zagubiona – bo położona w rozległej Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej, u stóp Babiej Góry, w dorzeczu potoku Czarna Orawa, od północy ograniczona Beskidem Żywieckim z pasmem Babiej Góry, od wschodu grzbietem Pasma Podhalańskiego, od południa Tatrami Zachodnimi, Górami Choczańskimi i Szypską Fatrą, a od zachodu Górami Kisuckimi i fragmentem Małej Fatry.
Historycznie to intrygujący region, nierozerwalnie związany z dziejami Polski, Słowacji i Węgier, często zmagający się z różnymi kataklizmami, zmianami granic, zarazami oraz wojnami religijnymi. Rozwijał się dzięki korzystnemu położeniu na szlakach handlowych i komunikacyjnych – między innymi Szlaku Bursztynowym, Szlaku Solnym czy Drodze Miedzianej.
Orawska gwara, piękne stroje i niezwykłe zwyczaje
Położenie, mieszanka kultur i wpływów sprawiła, że na Orawie wykształciła się specyficzna grupa górali, posługujących się osobną gwarą, posiadających własne tradycje i obyczaje – strój, przyśpiewki i obrzędy. Tą wyjątkową i barwną orawską kulturę pielęgnuje, kultywuje i popularyzuje położony niedaleko Orawki, w Zubrzycy Górnej malowniczy skansen z tradycyjną orawską zabudową i oryginalnym wyposażeniem prezentującym codzienne życie Orawian na przestrzeni XVII – XX wieku. W Muzeum – Orawskim Parku Etnograficznym pieczołowicie odtworzono zabudowania dworskie, orawską wieś z zagrodami, obiekty przemysłu wiejskiego, sakralne i użyteczności publicznej, w tym między innymi: bacówkę, remizę, karczmę, dzwonnicę, kuźnię, młynotartak, folusz, olejarnię, farbiarnię, magiel, plebanię.
Orawska "Kapryśnica"
Orawka jest też świetnym punktem wypadowym w pasmo Babiej Góry oraz Beskid Żywiecki. To nie tylko mnogość zabytków, ale także zapierające dech w piersiach malownicze krajobrazy i klimatyczne miejscówki, piękna przyroda oraz pastwiska, na których wciąż pasą się owce.
Babia Góra, nazywana również Diabelskim Szczytem, Diablakiem, a nawet Królową Beskidów, jest najwyższym szczytem Beskidu Żywieckiego, najwyższą polską górą poza Tatrami (1725 m n.p.m.). Choć słynie z kapryśnej pogody, to w przypadku dobrej aury gwarantuje niezapomnianą wędrówkę ścieżkami Babiogórskiego Parku Narodowego i malownicze zachwycające widoki. Krążą wokół niej liczne legendy, jak chociażby o kupie kamieni wysypanych przed chałupą przez babę niebotycznych rozmiarów czy też kochance zbójnika skamieniałej z żalu po stracie ukochanego.
Babiogórski Park Narodowy – masyw Babiej Góry objęty ochroną w formie parku narodowego od 1954 roku – to nie tylko obszar Natura 2000, ale i Rezerwat Biosfery UNESCO: bukowo-świerkowo-jodłowa puszcza i świerkowa knieja, będące domem dzikich zwierząt i miejscem rzadko występujących roślin, a na obszarze unikatowych na skalę europejską torfowisk Kotliny Orawskiej ostoją rzadkich dzikich ptaków.
Co tu można jeszcze zobaczyć? Na co zwrócić uwagę? Odnajdziemy tu piękną orawską gwarę, malownicze stroje, wartką muzykę, niezwykłe zwyczaje oraz cudownej urody krajobrazy. Zapraszamy Was do Orawki i na polską Orawę!