Nr inw. MNS KW 9490, 2073/S
Datowanie: pocz. XX w.,
Materiał: dykta, płótno, skóra, drewno, mosiężne okucia
Wymiary: 31 x 102 x 59,5 cm
Na szafie, w dużej izbie w chałupie z Zagorzyna leży kufer podróżny. Wykonany jest z dykty obciągniętej grubym, lnianym płótnem, pomalowanym brązową i czarną farbą olejną w pasowy wzór geometryczny. Ścianki kufra opasane są drewnianymi listwami w kształcie półwałka i przymocowanymi za pomocą przynitowanych blaszek. Naroża zabezpieczone są półkolistymi kawałkami skóry. Wieko zamykane jest na 5 mosiężnych zamków zatrzaskowych. Wnętrze kufra wyłożone zostało białym płótnem, do którego doszyte są dwie pary pasów do przytrzymania bagażu, natomiast po prawej stronie znajduje się wąska przegródka.
Kufer powstał w „Królewskiej Saksońskiej Fabryce Walizek i Toreb Moritz Mädler” w Lipsku, prestiżowej firmie specjalizującej się w produkcji waliz i kufrów podróżnych. Firmę w 1850 r. założył Carl Moritz. W 1886 jego syn Paul wybudował nową, dużą fabrykę zatrudniającą ok. 300 pracowników, a trzy lata później firma została oficjalnym dostawcą swoich produktów na dwór cesarski. Dobrze prosperujący zakład otworzył filie w Berlinie, Hamburgu, Frankfurcie nad Menem oraz Kolonii. Oprócz wszelkiego rodzaju bagaży i waliz podróżnych, z czasem zaczęto produkować także damskie torebki, futerały na kapelusze i kufry na bagażniki samochodowe. W 1930 r. firma przeszła w ręce Edgara Moritza, który po wojnie przeniósł jej siedzibę do Offenbach nad Menem. Następnie fabrykę przejęła jego córka, która w 1973 r. utworzyła oddział szwajcarski i sama nim zarządzała. Niemiecka część firmy natomiast, która przypadła w udziale jej bratu, zbankrutowała w 1984 r.
XIX-wieczne bagaże wykonane były z wysokiej jakości materiałów i zaprojektowane tak, by wytrzymały trudności podróżowania dawnymi środkami lokomocji. Pudła, kufry i wczesne walizy były najczęściej drewniane i posiadały mosiężne wykończenia oraz okucia. Niektóre pokryte były wodoodpornymi materiałami, np. płótnem i żywicą, umożliwiającymi podróżowanie statkiem bez obawy przed zniszczeniem bagażu. Do dalekich i długich podróży, wymagających spakowania dużej ilości przedmiotów, w asortymencie producentów waliz i kufrów podróżnych oferowano produkty o skomplikowanym systemie przechowywania. Po otwarciu, kufry tego typu przypominały wnętrze szafy z wieszakami, półkami i różnej wielkości szufladkami na drobiazgi. Były one wówczas bardzo popularne, szczególnie wśród pań, posiadających w XIX w. wielką ilość garderoby oraz niezbędnych akcesoriów. Oprócz kufrów w użyciu były również wszelkiego rodzaju nesesery i przyborniki. W podróż bowiem zabierano nierzadko własną zastawę, sztućce, przybory do szycia i kosmetyki.
Muzealny kufer swoją formą przypomina wczesne walizy, które chociaż dość ciężkie, były poręczniejsze i lżejsze do noszenia niż duże kufry. Początek masowej turystyki, a także zmiana środków transportu, sprawiły, że pod koniec XIX stulecia kufry powoli wychodziły z mody. Na przełomie XIX i XX w. w ofercie producentów bagażu, walizki zaczęły pojawiać się w coraz większych ilościach, różnych rozmiarach i stylach. Dla podróżujących koleją, a później automobilem, stanowiły wygodną i praktyczną alternatywę ciężkich kufrów, z biegiem lat stając się symbolem turystyki.
Edyta Ross-Pazdyk