Król Jan Olbracht sam położył pod budowlę kamień węgielny i wsparł konstrukcję obronną kwotą 100 grzywien. Barbakan w Krakowie został wzniesiony w XV wieku i przez lata był praktycznie niezniszczalny - przetrwał nawet w XIX wieku, gdy wybuchła inicjatywa przywrócenia porządku w mieście i kiedy rozebrano fortyfikacje miejskie. Dziś jest jednym z nielicznych zachowanych w Europie dzieł architektury obronnej tego typu. Prowadzą do niego dwie bramy, od Kleparza i od murów miejskich. Wchodzi w skład Muzeum Krakowa. Kiedyś otaczała go półkolista fosa o szerokości 26 m i głębokości dochodzącej do sześciu metrów, jednak z czasem, w wyniku rozbudowy miasta, została ona zasypana. Podziemną część obiektu stanowił sklepiony chodnik, który prowadził do specjalnych furt. Pozwalały członkom załogi poprzez wodę fosy wydostawać się z fortecy.

W 1806 roku planowano wyburzyć Barbakan. W 1816 roku  Feliks Radwański w swoim „Votum oddzielnym” stanął w obronie Barbakanu i Bramy Floriańskiej przed wyburzeniem. Użył on argumentu, iż do pozbawionego tych fortyfikacji centrum miasta wtargną silne wiatry północne i północno-zachodnie, narażając mieszkańców na choroby. Tymczasem dekret cesarski wydany w Wiedniu jeszcze w 1806 zalecał zburzenie warowni właśnie ze względów sanitarnych i zdrowotnych. Ostatecznie zwyciężyły argumenty Radwańskiego.

W 1910 roku, w związku z obchodami 500-lecia zwycięstwa pod Grunwaldem, powstał projekt umieszczenia w Barbakanie Panoramy Grunwaldzkiej, której autorami mieli być Jan Styka i Tadeusz Styka. Artyści przyjechali z Paryża do Krakowa specjalnie w tej sprawie jeszcze w 1909, aby przedstawić szkice panoramy Komitetowi Grunwaldzkiemu. Wydali też broszurę pt. „Grunwald w Rondlu Bramy Floriańskiej”. Pomysł wywołał ożywioną dyskusję, której echa można znaleźć m.in. w utworach Boya pisanych do Zielonego Balonika. Sprawę panoramy w Barbakanie ostatecznie rozstrzygnęła urzędująca w Wiedniu Centralna Komisja do spraw opieki nad zabytkami, odmawiając zgody na to przedsięwzięcie. 

Na Barbakanie znajduje się płyta poświęcona Marcinowi Oracewiczowi. Jak głosi legenda, podczas konfederacji barskiej, gdy zabrakło mu amunicji przy obronie Krakowa, nabił karabin guzikiem od czamary i zabił rosyjskiego dowódcę Panina.

Obecnie Barbakan jest oddziałem Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Wykorzystywany jest jako miejsce ekspozycji wystaw, jako arena walk sportowych (np. mistrzostw Polski w szermierce) bądź historyzowanych walk rycerskich i tańców dworskich.