Tadeusz Andrzej Bonawentura Kościuszko

Pomnik Kościuszki na Wawelu w Krakowie
(1746-1817)

Generał wojsk amerykańskich i polskich, Najwyższy Naczelnik w 1794 roku. Urodził się w Mereczowszczyźnie na Polesiu, uczył się w szkole pijarskiej. W 1865 roku przyjęty został do Szkoły Rycerskiej. W 1769 roku, będąc już w stopniu kapitana, wyjechał na dalsze studia do Francji. Wrócił do kraju w 1774 roku. Niesnaski z bratem, zawiedziona miłość i brak nadziei na służbę w wojsku spowodowały, że opuścił Polskę, udał się do Francji, a w początku czerwca 1776 roku wsiadł na okręt płynący do Ameryki. W październiku 1776 Tadeusz Kościuszko został mianowany pułkownikiem inżynierem armii amerykańskiej. Pracował przy obwarowaniu Filadelfii, zbudował fortyfikacje polowe wzdłuż rzeki Hudson. Przyczynił się do kapitulacji brytyjskiej armii generała Johna Burgoyne’a pod Saratogą. W latach 1778-1780 fortyfikował West Point. Do kraju wrócił w 1784 roku. Dopiero w 1789 otrzymał funkcję generalską w armii koronnej. W wojnie z Rosją, jaka wybuchła w 1792 roku dowodził dywizją. Odznaczył się w bitwie pod Dubienką. Za poniesione zasługi otrzymał złoty medal Virtuti Militari. Po zawarciu zawieszenia broni i przystąpieniu króla do konfederacji targowickiej odszedł z wojska. Wśród konspiratorów, przygotowujących przyszłe powstanie wymierzone przeciwko Rosji, cieszył się niewątpliwie największym autorytetem. 24 marca 1794 roku na Rynku w Krakowie, wobec licznie zgromadzonego ludu złożył przysięgę Narodowi Polskiemu. W stoczonej 4 kwietnia z Rosjanami bitwie pod Racławicami o zwycięstwie zadecydował prowadzony przez Kościuszkę atak kolumny kosynierów. W początku czerwca przeciwko powstańcom wystąpiły wojska pruskie. W przegranej bitwie pod Szczekocinami wojsko polskie walczyło z dwukrotnie liczniejszymi oddziałami pruskimi i rosyjskimi. Od końca lipca bronił Kościuszko zagrożonej przez nieprzyjaciół Warszawy. Skuteczna obrona stolicy – podczas której 28 sierpnia osobiście poprowadził do natarcia warszawską milicję municypalną – była największym sukcesem militarnym i politycznym Kościuszki. Nie chcąc dopuścić połączenia się dwóch rosyjskich armii wydał Kościuszko 10 września bitwę pod Maciejowicami. Zakończyła się ona klęską. Ranny Naczelnik dostał się do rosyjskiej niewoli. Przewieziony do Petersburga i osadzony w twierdzy Pietropawłowskiej doczekał śmierci carycy Katarzyny. Car Paweł odwiedził Kościuszkę w więzieniu. Po uwolnieniu ostatnie lata życia spędził w Solurze w Szwajcarii. Zmarł w 1817 r.


Odkrywaj regiony

Poznaj regiony Małopolski

Powiązane treści