Facebook link
Jesteś tutaj:
Powrót

Cmentarze wojenne numer 123 z gontyną i numer 122 Łużna-Pustki

Cmentarze wojenne numer 123 z gontyną i numer 122 Łużna-Pustki

Na cmentarzu za kilkoma drewnianymi krzyżami z daszkami stoi wysoka, bogato zdobiona kaplica. Z kwadratową wieżą z daszkiem czterospadowym. Na ścianach wieży duże jasne krzyże. Z tyłu wysokie drzewa i bezchmurne niebo.

Łużna-Pustki, 38-322 Łużna Region turystyczny: Pogórza

W lesie na zboczu wzgórza Pustki znajduje się ciekawy i urokliwy cmentarz wojenny, największa w Galicji Zachodniej nekropolia z czasów I wojny światowej. W 2016 roku Komisja Europejska dodała go do listy obiektów historycznych będących znakami dziedzictwa europejskiego. Nekropolia jest miejscem pamięci w idei ekumenizmu i braterstwa, jednakowo traktuje wszystkich poległych i stanowi unikatowe na skalę europejską, wielonarodowe dziedzictwo kulturowe.

Cmentarz powstał w miejscu bitwy pod Gorlicami z 1915 roku. Zwycięstwo odniosły tu wojska austro-węgierskie i niemieckie, a po przełamaniu frontu wojska rosyjskie wycofały się na wschód. Cmentarz numer 123 to reprezentacyjny obiekt IV okręgu cmentarnego w Łużnej, zaprojektowany przez Jana Szczepkowskiego. Po II wojnie światowej zapomniany niszczał, zrewitalizowano go w latach 2014–2018.

Cmentarz ma kształt trapezu i powierzchnię 2,27 hektara. Od frontu otacza go kamienno-drewniany płot z bramą zwieńczoną stylizowanym hełmem-szyszakiem. Na wprost wejścia stoi pomnik w kształcie sarkofagu. Pochowano tu 912 żołnierzy austro-węgierskich, 65 niemieckich i 227 rosyjskich, poległych w 1915 roku nie tylko w bitwie gorlickiej. Kwatery rozmieszczone są niesymetrycznie według przynależności państwowej i pułkowej, łączą je wijące się ścieżki i kamienne schody, małe tarasy i galeryjki z balustradami. Mogiły mają kamienne obramowania i drewniane krzyże.

Na cmentarzu stała monumentalna, drewniana kaplica-gontyna projektu słowackiego architekta Dušana Jurkoviča z 1917 roku, będąca syntezą budownictwa ludowego Karpat i stylu starosłowiańskiego, która spłonęła w 1985 roku. W 2014 roku odbudowano ją z oryginalnej dokumentacji. Ma ona 25 metrów wysokości, drewniane zręby konstrukcyjne tworzą kształt krzyża. Na gontowych ścianach widać wielkie, jasne krzyże, wieńczy ją krzyż, ornament na ścianach tworzą setki krzyżyków. W kamiennym przyziemiu na rzucie kwadratu mieści się kaplica, nad nią dwie kondygnacje wieże z krętymi schodami na pierwsze piętro i drabiną na drugie. Wnętrze zdobiły płaskorzeźby, częściowo polichromowane, drewniana obudowa pokrywała sufit i ściany, przy ołtarzu stała polichromowana figura Chrystusa upadającego pod krzyżem. Dziś w gontynie nie ma rzeźb i ołtarza, nie odprawia się mszy. W starej gontynie corocznie w ostatni dzień października odprawiano mszę za poległych żołnierzy.

Kilkaset metrów niżej znajduje się cmentarz wojenny numer 122 o powierzchni 700 metrów kwadratowych, na którym spoczywa 154 żołnierzy rosyjskich poległych 2 maja 1915 roku. Ogrodzono go kamiennym murem z bramą. Przez cmentarz prowadzi alejka, w tylnej części ogrodzenia znajduje się kamienna tablica z krzyżem lotaryńskim. Na grobach stoją metalowe krzyże.


Powiązane treści