Stroje ludowe

Haft zdobiący strój podhalański
Któż nie zna stroju Krakowiaka, z dumnie noszonym na rogatywce pawim piórem, lub góralskiego kapelusza obwiedzionego muszelkami i też ozdobionego piórkiem! Skrzące się cekinami gorsety i grube sznury korali oraz kolorowe spódnice dziewcząt, misternie wyszyte parzenice na góralskich portkach – ludowe stroje w Małopolsce mienią się wyrazistymi barwami i zachwycają różnorodnością wzorów oraz ornamentów. Najbardziej znane są ubiory Krakowiaków z okolic Krakowa oraz górali podhalańskich, lecz nie są to jedyne rodzaje strojów ludowych w regionie. Odmienne było tradycyjne odzienie Łemków i Rusinów z Beskidów Sądeckiego i Niskiego, inaczej także nosili się górale ze Spiszu czy Orawy, jak i Lachowie z ziemi sądeckiej.

Krakowiacy słyną z barwnych ubiorów. na Strój męski składał się z białej płóciennej koszuli i pasiastych spodni (w czerwone prążki) wsuniętych w wysokie buty. Na to nakładano czarny lub ciemnogranatowy kaftan ozdobiony czerwonymi chwastami i metalowymi kółkami, przepasany pasem, zaś na wierzch narzucano długą, wełnianą białą sukmanę z czerwonymi chwastami. Całość uzupełniało nakrycie głowy: kapelusz celender lub wełniana magierka (czapka), albo też, najczęściej kojarzona ze strojem krakowiaków, czerwona rogatywka z pawim piórem i kolorowymi wstążkami. Kobiety na białą, haftowaną bluzkę zakładały czarny lub granatowy gorsecik. Był to najbardziej ozdobny element stroju: z szerokimi kolorowymi taśmami, ozdobnymi haftami i guzikami. Kwiecista spódnica, przesłonięta tiulową, biało haftowaną zapaską, zakładana była na białą halkę, a na nogi kobiety przywdziewały wysokie buty. Strój mężatek uzupełniały chusty, a panny chadzały z odkrytymi włosami, najczęściej zaplecionymi w długi warkocz.

 

Lachowie zamieszkują dużą część Beskidów, a szczególnie ziemię sądecką. Ich strój, choć mało znany, jest bardzo oryginalny, stanowi bowiem (szczególnie u Lachów sądeckich) połączenie elementów stroju krakowskiego i góralskiego. Wyróżnia go niezwykła ozdobność i bogactwo ornamentów. Mężczyźni zakładali granatowe spodnie i kaftany obrzeżone szerokimi haftami, z licznymi mosiężnymi guzami i chwastami z kolorowej włóczki. Pod spodem noszono białe koszule, ściągnięte szerokim jak u górali, skórzanym pasem, a czasem spinane góralską spinką pod szyją. Kobiety nosiły aksamitne gorsety i spódnice, najczęściej w kolorze granatowym.

 

Łemkowie z Beskidu Niskiego i Sądeckiego nosili zupełnie odmienny strój. Mężczyzn wyróżniał tu długi płaszcz, zwany czuchą, z brązowego płótna, z charakterystycznym opadającym na plecy kołnierzem, do którego doszyte były długie frędzle. Pod spodem noszono krótkie granatowe kamizelki i białe koszule oraz białe spodnie. Kobiety miały cienkie białe koszule wyszywane kolorowo przy kołnierzu i mankietach, na które nakładały granatowe lub czarne gorsety z haftowanymi kwiatami. Perkalowe spódnice były ciemne i ozdobione naszytymi pionowo kolorowymi wstążkami. Na nogi zakładano kierpce. 

Górale podhalańscy, żyjący u stóp tatrzańskich turni, do dziś dumni są ze swego pięknego, tradycyjnego stroju. Dlatego to właśnie na Podhalu najłatwiej zobaczyć regionalne ubiory ludowe. A jest na co popatrzeć! Kobiety przywdziewają misternie wykonane skórzane kierpce (płaskie buciki), a także kolorowe spódnice z płócienną zapaską i halką pod spodem. Lnianą koszulę ozdobioną białym haftem okrywa aksamitny gorset, czerwony lub czarny, często ozdobiony kolorowym haftem z motywem dziewięćsiła lub leluji, tj. lilii złotogłów. Całość ozdabiają grube (koniecznie!) sznury korali, a w razie zimna na wierzch zakłada się kożuchy. Górale przywdziewają białe koszule z ozdobną metalową spinką pod szyją, na którą zakłada się gunię (kamizelkę) lub cuchę (kurtkę z sukna), ozdobione haftami. Szeroki skórzany pas, za który w dawnych czasach wsuwano pistolety, podtrzymuje białe sukienne spodnie z haftowanymi parzenicami (ozdobny haft) i czarnym lampasem. Na nogi wsuwa się skórzane kierpce. Całość uzupełnia czarny filcowy kapelusz z muszelkami i piórkiem oraz ciupaga. 

Podgląd

 

Górale pienińscy na białą koszulę zakładali jaskrawoniebieską kamizelkę, bogato zdobioną haftem, a do tego białe góralskie portki z parzenicami. Całości stroju dopełniał czarny kapelusz z paskiem imitującym sznur muszelek. Niegdyś ubiorem wierzchnim były białe lub brązowe cuchy zdobione haftami. Tradycyjny strój kobiecy był podobny do innych góralskich strojów damskich. Jego charakterystyczne elementy to: białe koszule z dużymi kołnierzami zdobione haftem, na które nakładano czarny lub czerwony gorset, kwieciste spódnice, haftowane zapaski i kierpce.

 


Górale spiscy, zwani Spiszakami, mieszkają na Spiszu, na wschód od Podhala. Ich stroje bardzo się różnią nawet pomiędzy poszczególnymi wsiami. Lecz także i tu noszono białe spodnie z parzenicami, a do tego kamizelkę i sukmanę. Kobiety i dziewczęta przywdziewały białe bluzki, często z rękawami obszytymi haftem, i charakterystyczne gorsety z dekoltem wyciętym w ząb. Na nogi rzadko zakładano kierpce, wybierano raczej wysokie buty z cholewami.

Babiogórcy, zamieszkujący Zawoję i okolice, nosili białe spodnie, z o wiele skromniejszymi parzenicami, zaś okrycia wierzchnie, czyli gunie, były brązowe i długie aż do kolan. Kobiety przywdziewały granatowe spódnice z białym drobnym wzorem, popularna była też tzw. jadwiśka, czyli dopasowany kaftanik. Po drugiej stronie Babiej Góry, na Orawach, kobiety nosiły bluzeczki z krótszym rękawem, bo tylko do łokcia, za to z szeroką koronkową falbanką wokół mankietu i dekoltu. Chętnie przywdziewały też gorsety i spódnice z tego samego kwiecistego materiału. Mężczyźni, również tutaj noszący białe spodnie z parzenicami, na koszule nakładali czarne kamizelki z białymi guziczkami i brązową gunię. 

 

Multimedia



Visitmalopolska.pl - oficjalny portal turystyczny województwa małopolskiego

Visitmalopolska.pl to portal turystyczny prowadzony przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Małopolska jest jednym z najatrakcyjniejszych turystycznie i najchętniej odwiedzanych regionów w Polsce. To właśnie tutaj został uruchomiony, jeden z pierwszych w Polsce, regionalny system informacji turystycznej (Małopolski System Informacji Turystycznej), którego częścią jest ten portal. Jego zadaniem jest podpowiedzieć turyście, co warto zobaczyć w Małopolsce oraz ułatwić znalezienie informacji o noclegach, wydarzeniach, przyrodzie i zabytkach. 

Co warto zobaczyć w Małopolsce?

Lista atrakcji Małopolski jest długa i różnorodna. Portal Visitmalopolska.pl ułatwia zwiedzanie województwa małopolskiego poprzez prezentowanie informacji o atrakcjach turystycznych poszczególnych miast i regionów, a także ciekawych miejsc danego typu, takich jak muzea, zabytki, szlaki tematycznekultura i rozrywka, przyroda, zdrowie i uroda, podziemne trasy i inne.

Zadbaliśmy również o opisanie atrakcji, z których szczególnie słynie Małopolska - kopalni soli, spływu Dunajcem, term, Szlaku Architektury Drewnianej oraz obiektów wpisanych na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Przygotowaliśmy także wskazówki dla odwiedzających Małopolskę rodzin z dziećmi, seniorówmiłośników białego szaleństwa i wędrówek - a także wiele, wiele więcej.

Ciekawe miejsca w Małopolsce

Dzięki portalowi Visitmalopolska.pl, bogactwo historyczne i kulturalne regionu, różnorodność oferty turystycznej, mnogość wydarzeń kulturalnych, obiektów turystycznych, tras, szlaków, a także zjawiskowa przyroda, stają się bliższe turyście. Dzięki takim funkcjom portalu jak interaktywna mapa regionów Małopolski, rozbudowane opisy atrakcji i baza danych teleadresowych (m. in. noclegów i Punktów Informacji Turystycznej) może on z łatwością zaplanować zarówno jednodniową wycieczkę, jak i dłuższy urlop. Z kolei aktualizowane na bieżąco moduły Aktualności i Wydarzeń pozwalają zaplanować pobyt w oparciu o aktualne wydarzenia w regionie.

Atrakcje turystyczne w Małopolsce

Portal turystyczny Visitmalopolska.pl to źródło rzetelnych i aktualnych informacji turystycznych dotyczących województwa małopolskiego. Jest on skierowany zarówno do osób odwiedzających Małopolskę pierwszy raz, regularnie powracających tu turystów, jak i mieszkańców poszukujących informacji o aktualnych wydarzeniach w regionie i atrakcjach turystycznych w swojej okolicy. Interesujące informacje znajdą tu osoby poszukujące różnorodnych aktywności - turystyki pieszej, rowerowej, śladami historii, kuchni, religii, sportów zimowych i ekstremalnych, a także miłośnicy historii, kuchni czy turystyki religijnej.

Portal Visitmalopolska.pl to nie tylko najpiękniejsze miejsca w Małopolsce, ale też kompletna baza rekomendowanych adresów (m. in. noclegi, małopolskie atrakcje turystyczne, gastronomia, blogi podejmujące tematykę regionalną). To skarbnica wiedzy i aktualnych danych oraz miejsce dające możliwości prezentacji oferty dla branży turystycznej.

Nie wszystkie małopolskie atrakcje cieszą się taką samą popularnością - jedne są tłumnie zwiedzane, o innych wie garstka pasjonatów, mimo że są nie mniej piękne czy interesujące. Na Visitmalopolska.pl staraliśmy się zaprezentować wszystkie ciekawe miejsca i obiekty. Zachęcamy do korzystania z portalu i wykorzystywania zamieszczonej tu wiedzy do odkrywania najpiękniejszych i najciekawszych miejsc w Małopolsce!

 

 

Powiązane treści