Romowie
Sacrum
Kultura
Romowie zwani Cyganami, pochodzenia indyjskiego są grupą etniczną, która nigdy nie posiadała swego państwa. Do niedawna społeczność ta prowadziła koczowniczy tryb życia wędrując taborami. Na obszarze Polski Cyganie pojawili się ok. XV w. Od wieku XVII aż do czasu po II wojnie, działała wśród społeczności romskiej instytucja króla cygańskiego. Był ich zwierzchnikiem, reprezentantem w kontaktach z władzami państwa. Z końcem XVIII w polscy Romowie uzyskali prawa obywatelskie. W okresie okupacji miała miejsce masowa eksterminacja społeczności zwana Porrajmos. Obecnie w Polsce żyją członkowie czterech grup romskich: Bergitka Roma (mieszkająca głównie na Pogórzu Karpackim i Kotlinie Kłodzkiej), Polska Roma (zamieszkująca tereny nizinne kraju) oraz w niewielkie grupy Kełderaszy i Lowarów, pochodzących z terenu Rumunii i Mołdawii. Romowie nie mieli własnej religii, lecz przyjmowali religię dominującą kraju, w którym przebywali. Dlatego też większość Romów w Polsce to katolicy, choć znaczna część Kełderaszy należy do Kościoła Prawosławnego. Cechą charakterystyczną duchowości romskiej jest synkretyzm, czyli łączenie, w tym wypadku religii katolickiej z własną tradycją i wierzeniami. Romowie są przesadni, wierzą w moc różnego typu amuletów, w magię oraz złe duchy. Mają szacunek dla zmarłych, gdyż uważają, że są oni w stanie inkarnować się w postaci człowieka bądź zwierzęcia. Wpływ na to miały mitologie hinduistyczne, legendy i przesądy pogańskie, które Romowie poznali podczas wędrówek po Azji i Europie. Duchowość romska jest powiązana z tradycją, która opiera się na rodzinie, autorytecie starszych oraz rozbudowanych związkach pokrewieństwa. Dlatego mocno akcentowane są wszelkie uroczystości rodzinne, zwłaszcza związane z przyjściem na świat nowego członka rodziny bądź śmiercią. Natomiast katolickie święta kościelne nie mają już takiego znaczenia. Mimo to, co roku organizowana jest Ogólnopolska Pielgrzymka Romów do Bazyliki Matki Bożej Bolesnej w Limanowej oraz na Jasną Górę. Episkopat Polski powołał Duszpasterza Krajowego Romów, którego zadaniem jest katechizacja społeczności oraz współpraca ze stowarzyszeniami i władzami państwowymi. W Małopolsce, ważnym wydarzeniem związanym z duchowością romską jest Tabor Pamięci Romów organizowany latem przez Muzeum Okręgowe w Tarnowie. Na kilka dni Romowie wracają na szlak, wędrują przez miasteczka i wsie odwiedzając miejsca martyrologii swojego narodu z czasów II wojny. Tarnowskie Muzeum posiada także bogate zbiory dotyczące kultury i historii Romów. W Krakowie w lipcu 2013 r. po raz pierwszy został zorganizowany Międzynarodowy Dzień Kultury Romskiej, którego celem było zapoznanie mieszkańców miasta i turystów z tradycjami tej grupy etnicznej.