Dwór Bolesław

Dwór w Bolesławiu

Dwór jest usytuowany w parku przy drodze Olkusz-Bukowno. Dwór z połowy XIX wieku neoklasycystyczny, murowany z kamienia i cegły. Wybudowany na rzucie wydłużonego prostokąta z częścią przybudowaną pod kątem prostym od strony zachodniej, w kształcie litery „L”. Od strony północnej znajdują się tereny dawnego ogrodu przechodzącego od południa w rozległy 4 hektarowy park. W części wschodniej znajdował się kompleks zabudowań gospodarczych, dawne stajnie i kuchnia letnia. Obiekty te posiadały własną bramę wjazdową strony (obecnie) ulicy Głównej. Fundamenty i mury piwnic z kamienia łamanego i polnego wapienia, dolomitu z miejscowych odkrywek.

     Dwór przedstawia typowe dla połowy XIX wieku rozwiązania budowli szlacheckich. Fasada
z podstawowym elementem kompozycyjnym architektury klasycystycznej w postaci kolumnowego portyku frontowego, stosowane w dworkach wiejskich z XIX wieku. Parterowe dworki opracowywane były zazwyczaj w powściągliwej formie. Kolumnowy portyk lub ganek nadawał im reprezentacyjny wygląd. Na ostateczny kształt dworu miały wpływ przebudowy dokonywane przez kolejnych właścicieli dostosowujące budynek do ich potrzeb. Przebudowa z 1910 roku zmieniła formę architektoniczną obiektu. Po dobudowaniu gzymsu podniosła się elewacja co oznaczało, że jej wysokość zmieniła spadek dachu i jednocześnie zmieniła proporcję bryły budynku. Część starszą dworu przykryto czterospadowym dachem połączonym od zachodu przybudówką z około 1910 roku. Obiekt został wpisany do rejestru zabytków województwa katowickiego, obecnie małopolskiego (nr 1297/83) i podlega całkowitej ochronie prawnej.

    Obecnie mieści się w nim Centrum Kultury im. M. Płonowskiej, który kieruje bogatą ofertę kulturalną dla mieszkańców gminy i dalszych okolic. We dworze jak i w jego najbliższym sąsiedztwie odbywają się uroczystości o charakterze lokalnym jak i ponad lokalnym. W piwnicach dworu znalazła miejsce kawiarnia, a przyległy park dworski został poddany gruntowej renowacji by służyć mieszkańcom do odpoczynku.

gminaboleslaw.pl/centrum-kultury

    Bolesław swoją nazwę zawdzięcza księciu krakowskiemu Bolesławowi V Wstydliwemu (1226-1279). Za panowania tego władcy odnotowywano przypadki podobnych przywilejów lokacyjnych na tym terenie. Wieś Bolesław książę przekazuje biskupstwu krakowskiemu. O pierwszych właścicielach dowiadujemy się już w 1496 roku, była nią Anna z Bolesławia, żona Andrzeja Krezy z Zawady, a potem ich syn Mikołaj. Krezowie byli współwłaścicielami Bolesławia wraz z Janem Wapowskim
i Mikołajem Grobką. Przed 1551 rokiem dobra bolesławskie kupuje Marcjan Chełmski herbu Ostoja. Czterech kolejnych Marcjanów Chełmskich było właścicielami Bolesławia aż do 1678 roku. Od 1687 do 1795 roku wieś należy do Romiszewskich. W latach 1768 do 1795 Bolesław należy do Aleksandra Saryyrusza Romiszewskiego, żonatego z Teresą z Firlejów Konarskich.

     Po śmierci Romiszewskiego właścicielką Bolesławia została jego córka Aleksandra Zofia
z Romiszewskich Moszczyńska z mężem Hilarym Ignacym hrabią Moszczyńskim. W 1801 roku Moszczyńscy sprzedali dwór Janowi Jordanowi z Zakliczyna, który przekazuje wieś swojej córce Justynie z Jordanów Łęckiej. Justyna i Kolasanty Łęccy nie mieszkali w bolesławskim dworze, lecz w Skotnikach. Natomiast w dworze mieszkała córka Łęckich, Eleonora Agnieszka zamężna trzykrotnie (pierwszy raz Tymowska, drugi raz Rutkowska, a trzeci Łubieńska) od 1842 roku stała się prawną właścicielką Bolesławia i dworku. W 1834 roku hrabina Rutkowska wydzierżawiła dobra bolesławskie kupcowi Samelschowi z Krakowa. W 1859 roku Bolesław dziedziczy córka Konstancji Romania z Rutkowskich po mężu hrabina Mycielska.

      W 1867 roku dobra bolesławskie nabywa przemysłowiec śląski Gustaw de Kramsta, który uzyskał prawo do eksploatacji galmanu od Mycielskich. Kramsta nie mieszkał we dworze. Mieszkali tu zarządcy kopalni. Po śmierci Kramsty dobra dziedziczą jego dzieci. W 1891 roku dobra ziemskie Bolesławia i kopalnie przechodzą na własność Spółki Akcyjnej „Towarzystwo Sosnowieckich Kopalni i Zakładów Hutniczych”. Dwór przeznaczano na mieszkania dla zawiadowców kopalni. Kolejni jego mieszkańcy to Franciszek Jasiński, potem Stanisław Cissowski z rodziną. Od 1942 roku do 1945 dwór zajmowali Niemcy pełniący kierownicze stanowiska w kopalni. Po wojnie teren parku z dworem przeszedł na własność skarbu Państwa. Mieszkali tu kolejni dyrektorzy kopalni: Piotr Ofanowski, Henryk Maśkonkiewicz, Stanisław Jasiński, Leszek Grzybowski, Andrzej Zawada.

     W latach 1962-1969 w dworze mieściła się izba porodowa. Natomiast w latach 1976-1977 posterunek Milicji Obywatelskiej, potem Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Bukownie z siedzibą
w Bolesławiu. Część dworu zajmował dyrektor Ośrodka Kultury Stanisław Głogowski. Po 1945 roku wnętrza dworu było poddane kilku przebudowom, w wyniku których zatarty został pierwotny układ przestrzenny.


 

Planer podróży

Stwórz własną trasę turystyczną w 3 prostych krokach:
Określ
termin
Podaj środek
transportu
 
 

Powiązane treści