Fragmenty „Panoramy Siedmiogrodzkiej” Tarnów

Zabytki

Fragment malowidła przedstawiający po lewej jeźdźców XIX-wiecznej armii na koniach, stojących na wale za rowem, w którym stoi po prawej jeszcze jeden koń z żołnierzem na nim. W tle dym i zaprzężone konie do wozów. Dalej widać fragment y pól.

Plac Dworcowy 4, 33-100 Tarnów Region turystyczny: Tarnów i okolice

tel. +48 784912326

Obraz o tematyce historycznej, namalowany w 1897 roku pod kierunkiem Jana Styki, przedstawia zdobycie Sybinu przez Węgrów pod dowództwem generała Józefa Bema, dnia 11 marca 1849 roku, podczas powstania węgierskiego.

Nieistniejący już dziś obraz olejny namalowany na płótnie przez Jana Stykę z zespołem malarzy, miał monumentalne wymiary 120 na 15 metrów, takie same jak „Panorama Racławicka”. Namalowano go na zamówienie Węgrów, pragnących w ten sposób uczcić 50. rocznicę węgierskiego powstania przeciwko Austriakom w latach 1848–1849.

Prace nad obrazem, rozpoczęte w budynku rotundy w Parku Stryjskim we Lwowie, trwały pięć miesięcy. Było to niezwykłe, bardzo szybkie przedsięwzięcie, które realizowała międzynarodowa grupa artystów: Jan Styka oraz Węgier Béla Spányi (pejzażysta), Niemiec Leopold Schönchen (niebo) oraz Zygmunt Rozwadowski (batalista), Tadeusz Popiel (tematyka historyczna), Michał Wywiórski (naturalista).

Obraz wystawiono w 1897 roku we Lwowie, w 1898 roku w Budapeszcie i kilku innych węgierskich miastach oraz w 1907 roku w Warszawie. Później Jan Styka pociął dzieło na fragmenty, które zostały oprawione i sprzedane. I tak rozproszyły się po świecie. Nie wiadomo na ile części pocięto „Panoramę”. Odnalezione obrazy wskazują, że wycinano kawałki tworzące zamknięte kompozycje. Niekiedy były poprawiane czy przemalowywane i w ten sposób powstała kolekcja nowych obrazów różnych wielkości. Wszystkie sygnował zwykle Jan Styka.

Muzeum Okręgowe w Tarnowie, rodzinnym mieście generała Józefa Bema, prowadzi poszukiwania zaginionych fragmentów „Panoramy”, gromadzi zachowane i dokumentuje ich losy. Do dziś odnaleziono 31 kawałków, z czego właścicielem 20 jest tarnowskie Muzeum, w tym jeden stanowi własność prywatną. Pozostałe znajdują się w zbiorach polskich muzeów albo należy do prywatnych kolekcjonerów.

W chwili obecnej nie jest możliwe odtworzenie całości Jednak żmudne kwerendy i poszukiwania prowadzone od lat przez Muzeum Okręgowe w Tarnowie, napawają jednak optymizmem, o czym świadczą ciągle nowe informacje o odnalezionych fragmentach Panoramy Siedmiogrodzkiej.