Krakowianie zawsze lubili tu spacerować. Patrząc na tak zwany Plan Kołłątajowski Krakowa z 1785 roku, można dostrzec, że niedaleko kościoła Reformatów znajdowało się miejsce z ogrodami, ale też piwiarniami. Na początku XIX wieku wytyczono tutaj pierwsze promenady, a dzięki wizji senatora profesora Feliksa Radwańskiego, zamieniały się one w zielony deptak, który miał służyć mieszkańcom i turystom. Z fortyfikacji ocalały Brama Floriańska, Barbakan i mury z basztami Pasamoników, Stolarską i Ciesielską. W kolejnych etapach prac, którymi po śmierci Radwańskiego zarządzał społecznik Florian Straszewski, obszar Plant Krakowskich, był obsadzany krzewami i drzewami, wśród których sporo jest kasztanowców, lip, topoli, jesionów i klonów. Przez jakiś czas – do połowy XIX wieku, kiedy to Austriacy chcąc urządzić na Wawelu cytadelę i koszary zbudowali na jego południowych stokach drogę dojazdową – rosły tutaj właśnie na południowych stokach wzgórza nawet drzewa brzoskwiniowe i funkcjonowała winnica. Pojawiły się trawniki, placyki z fontannami i sadzawkami, altany, place zabaw, a w latach późniejszych lokale, pawilony koncertowe, powstało nawet oświetlenie – pierwotnie lampy gazowe pośrodku głównej alei.

Kiedy w 1871 roku powstała Komisja Plantacyjna, zrodził się pomysł, by Planty Krakowskie stały się też galerią dla pomników. Powstało ich kilkadziesiąt. W 1874 roku ze składek obywateli Krakowa postawiono pierwszy na Plantach pomnik – Floriana Straszewskiego. U zbiegu ulic Sławkowskiej, Basztowej i Długiej dostrzeżemy pomnik autorstwa Tomasza Oskara Sosnowskiego przedstawiający Jadwigę i Władysława Jagiełłę. W okolicach Teatru imienia Juliusza Słowackiego postawiono popiersie pisarza, krytyka literackiego Michała Bałuckiego. Wśród drzew na Plantach można dziś obejrzeć także między innymi rzeźbę sowy, autorstwa Bronisława Chromego, pomnik Tadeusza Boya-Żeleńskiego, który wykonał Edward Krzak, rzeźbę Grażyny i Litawora Alfreda Dauna, czy pomnik fontannę przedstawiającą Fortepian Chopina, którą na podstawie projektu Marii Jaremy stworzyła Wanda Czełkowska. Stoi również pomnik Mikołaja Kopernika i po przeciwnej stronie posadzony w 1919 roku Dąb Wolności.

Nie tylko pomniki upamiętniają na Plantach znane i cenione osoby – imiona takich osób noszą również skwery, między innymi Zbigniewa Wodeckiego pomiędzy ul. Westerplatte a ul. św. Marka, Andrzeja Wajdy między ul. Basztową a Teatrem im. Słowackiego, Piotra Skrzyneckiego pomiędzy ul. Franciszkańską a ul. Poselską czy Ewy Demarczyk pomiędzy ul. Poselską a ul. Podzamcze W ramach projektu Kody Miasta na ponad 100 ławkach znajdują się tabliczki dedykowane literatom, artystom, humanistom, filozofom, reżyserom, dziennikarzom – między innymi  Adamowi Mickiewiczowi, Wisławie Szymborskiej, Stanisławowi Lemowi, Tadeuszowi Kantorowi, Józefowi Tischnerowi, Andrzejowi Bursie, Helenie Modrzejewskiej, Annie Szałapak, Maciejowi Wojtyszko (na tabliczkach znajdują się kody QR, które przenoszą na specjalną stronę internetową z informacjami i wybranymi dziełami patrona).

Po 1989 roku w ciągu kilkunastu lat renowacji Plant przywrócono małą architekturę, za pomocą kamiennych murków zarysowano dawny przebieg murów obronnych oraz rozmieszczenie baszt i bram miejskich. Dzisiejsze Planty to osiem ogrodów, zadbane alejki, stylowe ławki i oświetlenie, przylegające do nich kawiarnie i restauracje, miejsce do odpoczynku, rekreacji oraz nauki o historii Krakowa. Rośnie tu 40 gatunków drzew i krzewów, w tym pomniki przyrody, jak 130-letni platan u wylotu ulicy Wiślnej.  Planty otaczają nie tylko piękne i unikatowe krakowskie Stare Miasto, ale w ich sąsiedztwie znajduje się również wiele innych cennych krakowskich zabytków.