Ludźmierz położony jest w Kotlinie Nowotarskiej, na brzegu Czarnego Dunajca, dwa kilometry na zachód od Nowego Targu. Otaczają go pola uprawne, łąki i lasy zajmujące łagodne stoki okolicznych wzgórz. Osią wsi jest droga z Nowego Targu do Pyzówki. W pobliżu Ludźmierza na torfowiskach wysokich rośnie unikatowa roślinność torfowiskowa z bagienną odmianą kosodrzewiny.

W 1333 roku wieś została osadzona na prawie magdeburskim. Zasadźca wsi, niejaki Mikołaj Kuznich, otrzymał prawo wykarczowania lasów leżących nad potokiem Lepietnicą oraz po obu brzegach Czarnego Dunajca i Wielkiego Rogoźnika. We wsi miała być wybudowana karczma, jatki mięsne, piekarnia, zakład szewski oraz młyn – wszystkie miały stanowić uposażenie sołtysa. Wieś duchowna Ludzimierz, własność opactwa cystersów szczyrzyckich położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sądeckim województwa krakowskiego.

W okresie zaborów Ludźmierz wraz z Krauszowem i Rogoźnikiem stanowił odrębne feudalne posiadłości. W wyniku reform józefińskich w 1782 roku majątek klasztorny w Ludźmierzu został skonfiskowany na rzecz Funduszu Religijnego. 7 czerwca 1819 roku klucz ludźmierski w drodze licytacji nabyty został przez Wojciecha Przerwę Tetmajera. W latach 1824–1859 właścicielem Ludźmierza była pochodząca z Węgier rodzina Homolaczów. W 1859 roku majątek ludźmierski w drodze pierwokupu nabył Adolf Przerwa Tetmajer. W latach 1877–1883 trwał proces pozbywania się dóbr. Zabudowania dworskie z ogrodem i polem nabyli Żydzi z Nowego Targu.

W 1811 roku grunty ludźmierskie były podzielone na 9 ról kmiecych, 1 rolę kościelną, 1 rolę pańską i 4 zagrody. Role kmiece nosiły nazwy: Waloszowa, Klejowa, Krasoniowa, Siutowa, Jachymowa, Czajowa, Glistowa, Handzlowa, Parcicowa lub Górzowa.

W Ludźmierzu powstał klasztor cystersów sprowadzonych z Jędrzejowa. Klasztor istniał w latach 1234–1245, potem przeniesiono go do Szczyrzyca. Pierwszy modrzewiowy kościół kryty był gontem, w latach 1869–1877 rozebrano go i wymurowano nowy neogotycki. W kościele w rokokowym ołtarzu znajduje się figura Matki Boskiej Ludźmierskiej – Gaździny i Królowej Podhala. To najważniejsze na Podhalu Sanktuarium Maryjne Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i miejsce pielgrzymek, w 2001 roku podniesione do rangi bazyliki mniejszej. Kult  Maryjny trwa tu od wieków, a słynąca z cudów figura Madonny pochodzi z około 1400 roku. Pisali o niej Władysław Orkan, Kazimierz Przerwa-Tetmajer i Jan Kasprowicz.

Ludźmierz to także rodzinna wioska Kazimierza Przerwy-Tetamajera, który był pierwowzorem postaci Poety w dramacie „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. Jego przyrodni brat Włodzimierz Tetmajer był malarzem. Tetmajerowie przeprowadzili się do Krakowa w 1883 roku, a ich dom rodzinny w Ludźmierzu nie zachował się do dziś. Na cmentarzu znajduje się symboliczny grób poety.

Przez wieś prowadzi szlak turystyczny z Szaflar na Pogórze Orawskie i dalej na Babią Górę.