Muzeum to nie tylko rzadkiej urody skarb Zubrzycy Górnej, ale też Małopolski. Odnajdziemy w nim nie tylko z drewna wyciosane perły i perełki, wspaniałe dzieła sztuki ludowej, ale również to, co w tradycji orawskiej najcenniejsze. Wszystko pieczołowicie chronione, restaurowane oraz udostępniane miłośnikom dawnej Orawy.
Piękna gwara i niezwykłe muzeum u stóp Babiej Góry
W Zubrzycy Górnej mieszkańcy nadal z dumą używają gwary orawskiej, a ich oczkiem w głowie jest Muzeum – Orawski Park Etnograficzny. To gratka – pierwsze tego typu w powojennej Polsce muzeum pod gołym niebem, malowniczy park u stóp Babiej Góry i Policy w dodatku z tradycyjną orawską zabudową i oryginalnym wyposażeniem. Prezentuje codzienne życie Orawian od XVII stulecia do XX wieku.
Pieczołowicie odtworzone zabudowania dworskie, orawska wieś z zagrodami w charakterystycznym dla Orawy układzie łańcuchówki rozproszonej, świątynie, obiekty przemysłu wiejskiego i użyteczności publicznej, mała architektura w otoczeniu pięknej przyrody tworzą układ przestrzenny o wyjątkowych walorach architektoniczno-przyrodniczych.
W parku zgromadzono imponującą kolekcję architektury i wyjątkowe elementy kultury Orawy, powstałej z połączenia wpływów osadnictwa pasterzy wołoskich i rolników północnej Małopolski – 60 obiektów tworzących 34 wystawy, a wśród nich między innymi: bacówki, remiza, karczma, dzwonnica, kuźnia, młynotartak, folusz, olejarnia, farbiarnia, magiel, plebania. Najbardziej charakterystyczne są chaty z wyżką – nadbudowanym piętrem, pełniącym rolę gospodarczą (zwykle spichlerz). Piętro obiega tu galeryjka, na którą prowadzą schody od zewnątrz chaty – zachwycają pięknie rzeźbione drewniane balustrady, intryguje mijany zegar słoneczny. Jest również malownicza pasieka z ciekawymi typami uli.
W pięknym dworze sołtysio – szlacheckiego orawskiego rodu Moniaków z przełomu XVII i XVIII wieku zorganizowano ekspozycję XIX-wiecznych sprzętów, mebli i naczyń – za sprawą dymników w dachu to unikatowy kurny dwór. To właśnie potomkowie rodziny Moniaków w latach 30. XX wieku przekazali Skarbowi Państwa ojcowiznę – stare dworskie osiedle z dworem i zabudowaniami gospodarczymi z małym parkiem otoczonym potokami, które stały się bazą powstałego w latach 50. XX wieku skansenu.
W skansenie oprócz wystaw, kultywuje się lokalne zwyczaje i folklor w formie cyklicznych wydarzeń, spotkań czy warsztatów i zajęć edukacyjnych, w tym z rękodzieła i tradycyjnego wypieku (między innymi Święto Borówki, konkurs na tradycyjny koszyczek wielkanocny, orawskie zaduszki). Oryginalna i unikatowa architektura i przyroda orawskiego parku stały się kadrami filmowymi, np. w „Janosiku” czy „Ogniem i mieczem”.
Orawski Park Etnograficzny, położny u stóp Babiej Góry, zachęca również do wycieczek w Beskid Żywiecki, który zachwyca nie tylko mnogością zabytków, ale także zapierającymi dech w piersiach malowniczymi krajobrazami i klimatycznymi miejscówkami, piękną przyrodą i pastwiskami, na których wciąż pasą się są owce. Turystów przyciąga tutaj unikatowa i barwna kultura górali orawskich i żywieckich, domowe wyroby, m.in. sery, masła i mleko.
Tajemniczy Diablak czy kapryśna Królowa Beskidów
Babia Góra, Królowa Beskidów, jest najwyższym szczytem Beskidu Żywieckiego, najwyższą polską górą poza Tatrami (1725 m n.p.m.). Choć słynie z kapryśnej pogody, to w przypadku dobrej aury gwarantuje niezapomnianą wędrówkę ścieżkami Babiogórskiego Parku Narodowego, oraz zachwycające widoki. O tym wyniosłym szczycie krąży mnóstwo legend, jak chociażby ta o kupie kamieni wysypanych przed chałupą przez babę niebotycznych rozmiarów czy też kochance zbójnika skamieniałej z żalu po stracie ukochanego.
Masyw Babiej Góry objęty został ochroną w formie parku narodowego w 1954 roku. To także obszar Natura 2000, ale i Rezerwat Biosfery UNESCO. Bukowo-świerkowo-jodłowa puszcza i świerkowa knieja, są domem dzikich zwierząt i miejscem rzadko występujących rośliny, a na obszarze unikatowych na skalę europejską torfowisk Kotliny Orawskiej ostoją rzadkich dzikich ptaków.
Urocze małopolskie skanseny
Gdy w Zubrzycy Górnej ujrzycie te wszystkie cuda, zapraszamy do innych małopolskich skansenów i parków etnograficznych, które odnajdziemy np. w Zalipiu, Wygiełzowie, Nowy Sączu, Sidzinie, Szymbarku czy Jurgowie. To miejsca magiczne pełne żywej historii, którą możecie dotknąć – autentyczne chłopskie chaty, pańskie dwory, stuletnie karczmy czy drewniane wiatraki wśród malowniczej dzikiej przyrody sprawią, że przeniesiecie się w przeszłość i poczujecie ją wszystkimi zmysłami!