Muzeum Miejskie. Dawna Mleczarnia Hygieniczna Wadowice
ul. Kościelna 4, 34-100 Wadowice
Region turystyczny: Beskid Mały i Makowski
tel. +48 730725036
Pod koniec XIX wieku kamienica należała do bogatej rodziny Schwartzów, później do Marii ze Schwartzów Gedlowej, następnie do cenionego lekarza Jana Moskała, który w testamencie zapisał budynek Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie na działalność naukowo-badawczą. W dwudziestoleciu międzywojennym na parterze była Mleczarnia Hygieniczna, czyli jadłodajnia Marii i Alojzego Banasiów, w której po śmierci matki mały Karol wraz z ojcem jadał obiady, tradycyjne wadowickie flaczki i ruskie pierogi. Syn właścicieli Jan Banaś był szkolnym kolegą Karola.
Po wojnie, w 1946 roku mieściła się tu szkoła handlowa. W 1968 roku Uniwersytet Jagielloński przekazał budynek miastu. W latach 1979–1994 kamienica była siedzibą Towarzystwa Miłośników Ziemi Wadowickiej, biura PTTK i Działu Zbiorów Specjalnych biblioteki miejskiej, w piwnicach działała galeria Biura Wystaw Artystycznych.
To kamienica z około 1800 roku, jedna z najstarszych w mieście. Budynek jest w stylu klasycystycznym w stylu dworku. W 2009 roku odnowiono elewację i przywrócono budynkowi przedwojenny charakter. Charakterystycznym elementem architektury jest przedsionek i znajdujący się nad nim balkon tworzące ryzalit frontowy. Balkon zdobią kanelowane kolumny jońskie wspierające belkowanie i trójkątny przyczółek nad wejściem. Budynek posiada przelotową sień .
Zbiory Muzeum Miejskiego, mieszczącego się na pierwszym piętrze kamienicy, opierają się o eksponaty zgromadzone przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Wadowickiej, muzealia zakupione i darowizny. Ekspozycje mają charakter historyczno-regionalny i dotyczą historii Wadowic i najbliższej okolicy. Stała wystawa pod tytułem „Wadowice – miasto, w którym wszystko się zaczęło”, pokazuje miasto z czasów młodości Karola Wojtyły i jest nowatorskim połączeniem archiwaliów z multimedialnymi środkami przekazu. W kolekcji jest ponad 2000 eksponatów, między innymi: obrazy olejne i akwarele, ryciny, grafiki, litografie, rzeźby artystów związanych z miastem oraz twórców ludowych i współczesnych wadowickich artystów. Są tu prace: Wincentego Bałysa, Ludwika Jacha seniora i juniora, Józefa Jury, Karola Pustelnika, Franciszka Suknarowskiego, Jana Sarnickiego i Felicji Świtalskiej.
W odnowionych piwnicach muzealnych działa kawiarnia Galeria Cafe, w której organizowane są wystawy lokalnych artystów. Można tu spróbować słynnych wadowickich kremówek.