Dwór Zebrzydowice
Zebrzydowice 1, 34-130 Kalwaria Zebrzydowska
Region turystyczny: Pogórza
W XVI wieku Zebrzydowscy wznieśli piętrowy budynek na planie zbliżonym do kwadratu z dwiema kwadratowymi wieżami ze strzelnicami. W 1611 roku marszałek wielki koronny Mikołaj Zebrzydowski przekazał dwór bonifratrom z przeznaczeniem na szpital i przytułek dla weteranów wojennych, jedną z pierwszych tego typu placówek w Europie. Zakonnicy zbudowali kaplicę świętego Floriana, rozbudowali szpital i zmienili charakter dworu obronnego na obiekt szpitalno-klasztorny. Do istniejącego dworu dostawili podłużny budynek na kształt litery T, z wieżą o barokowym hełmie. Po I rozbiorze Polski władze austriackie nie zlikwidowały konwentu bonifratrów (jak większości zgromadzeń), a podczas kampanii napoleońskich w szpitalu nadal leczono żołnierzy. W 1839 roku dzięki fundacji hrabiny Elżbiety Wielopolskiej obiekt postawiono też budynek szpitala dla kobiet. W 1846 roku klasztor i szpital zniszczono. W 1938 roku utworzono w nim filię szpitala psychiatrycznego z Kobierzyna. W czasie II wojny światowej w dworze były niemieckie kwatery, a pacjentów wywieziono do obozu w Oświęcimiu. Po wojnie gospodarstwo zakonu upaństwowiono, działał w nim dom pomocy społecznej. W 1989 roku bonifratrzy odzyskali budynki i gospodarstwo i nadal prowadzą w nim Dom Pomocy Społecznej Konwentu Bonifratrów świętego Floriana. Dziś dawny dwór jest jedną z części zespołu. W obiekcie zachowało się wiele renesansowych obramień okien i portali wejściowych.