Smocza Jama Kraków
Wawel 5, 31-001 Kraków
Region turystyczny: Kraków i okolice
Całkowita długość korytarzy jamy smoka wynosi 276 metrów, z czego do zwiedzania na trasie turystycznej udostępniono 81 metrów. Do groty smoka wawelskiego kierujemy się wejściem znajdującym się w neogotyckiej wieżyczce, znajdującej się za Basztą Złodziejską na murze obronnym wawelskiego zamku od strony Wisły. Jaskinia jest oświetlona, na jej trasie znajdują się trzy komory. Na wstępie musimy pokonać 135 krętych schodów prowadzących do pierwszej komory jamy smoka wawelskiego, z której niegdyś czerpano wodę na potrzeby mieszkańców Wzgórza Wawelskiego. Kolejna komora nakryta jest ceglaną kopułą i stanowi największe pomieszczenie w jamie smoka, natomiast ostatnia komora ma najbardziej urozmaiconą rzeźbę krasową. Otwór wyjściowy znajduje się przy bulwarze Wisły, u stóp Wawelskiego Wzgórza. Strzeże go rzeźba smoka wawelskiego ziejącego ogniem dłuta Bronisława Chromego z 1972 roku. Wizyta w jaskini to niewątpliwie jedna z większych atrakcji, która zainteresuje najmłodszych. Planując zwiedzanie należy pamiętać, że temperatura w jaskini jest niższa, warto mieć ze sobą dodatkową bluzę.
Pozostałe części jaskini są niedostępne dla turystów. Stanowią je dwa ciągi korytarzy: pierwszy rozpoczynający się w pobliżu wyjścia, prowadzi w kierunku południowym w stronę rzeźby Smoka Wawelskiego. Do drugiego, znacznie dłuższego, uzyskano dostęp po przebiciu tunelu w 1974. Jest to system niewielkich sal i korytarzy z syfonem w początkowej części. Osobliwością znajdujących się tam jeziorek jest rzadki skorupiak –studniczek tatrzański.
Jest kilka legend co do mitycznego Holophagus („całożerca”), jak nazywał smoka krakowski kronikarz Wincenty Kadłubek. Smok żył za panowania legendarnego władcy miasta Krakusa. Wg. Kadłubka z gadziną poradzili sobie synowie Kraka, podając mu siarkę w bydlęcej skórze (smok domagał się ponoć stałych dostaw bydła, a, nie zaspokoiwszy apetytu, miał przykry zwyczaj mordować mieszkańców najbliższych okolic). Niestety młodszy z braci wykorzystał całą sytuację, aby podstępnie zamordować starszego (obciążył tym niecnym uczynkiem smoka) i zająć pierwsze miejsce w kolejce do tronu. Kiedy zbrodnia wyszła na jaw, młodszego brata, wówczas już władcę Krakowa, wygnano, a tron przejęła jego siostra Wanda, co nie chciała Niemca. Długosz natomiast przypisuje zgładzenie gada samemu Krakusowi, a od końca XVI wieku opowieść łączy się z historią o szewcu Skubie, przodku możnego rodu Awdańców, któremu zaczęto przypisywać słynny podstęp ze skórą i siarką. Skuba miał być za zabicie smoka nagrodzony nadaniem herbu i szlachectwa.