Dawniej wzdłuż ulicy Zdrojowej płynął Szczawny Potok. Właśnie tu, na wysokości obecnego placu Dietla, w 1827 roku Jan Kutschera wybudował pierwszy dom zdrojowy Dom za Potokiem lub Pałac za Potokiem. Po rozebraniu Pałacu i częściowym zasklepieniu potoku, na jego miejscu w 1864 roku wybudowano drewnianą galerię spacerową dla kuracjuszy. W tym czasie Józef Szalay rozpoczął zabudowę placu Dietla i w latach 1864–1866 nad galerią wzniósł Willę Pałac własnego projektu. Willa należała do Józefa Szalaya i jego syna Władysława. W 1876 roku, zgodnie z testamentem Józefa Szalaya, Zakłady Zdrojowe i połowę Pałacu otrzymała krakowska Akademia Umiejętności, która drugą połowę dokupiła w 1880 roku. W latach 80. XIX wieku w willi miało siedzibę biuro Komisji Zdrojowej, w latach 1950–1971 działała restauracja Zdrojowa, w latach 1971–2013 mieściła się wystawa etnograficzno-historyczna Muzeum Pienińskiego imienia Józefa Szalaya, oddział Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu.

Willa ma dwa wydatne, boczne ryzality, a między nimi długi balkon oraz wieżę z zegarem, dziś pozostała po nim wnęka. W XIX wieku na parterze, w ryzalitach na piętrze i na poddaszu znajdowały się mieszkania, w północnym ryzalicie z dużą werandą. W okresie międzywojennym willę przebudowano, dodano szerokie schody prowadzące od głównego wejścia na plac, które zlikwidowano w czasie remontu w 1972 roku. Poza drewnianą, krytą galerią, budynek ma dziś wygląd z czasów Józefa Szalaya. W galerii znajdują się sklepiki, tak jak planował to w dwudziestoleciu międzywojennym Adam Stadnicki, właściciel uzdrowiska, którego rodzina odzyskała Pałac i planuje jego remont.

To ceglany budynek na podmurówce z łamanego kamienia, postawiony na planie wydłużonego prostokąta z dwoma ryzalitami. Korpus i skrzydło południowe z wieżą zegarową są jednotraktowe, a skrzydło północne dwutraktowe. Korpus i ryzality kryje blaszany dach dwuspadowy, wieżę czterospadowy dach namiotowy. Elewacje są otynkowane, od frontu wzniesiono taras spacerowy, a pod nim pomieszczenia sklepowe. Skrzydła z pilastrami w narożach wysunięte są przed korpus willi z mniejszym tarasem z metalową balustradą i okapem. Nad oknami biegnie gzyms. W dachu znajduje się centralna mansarda i lukarny po bokach. Na piętrze skrzydła północnego umieszczono taras z żeliwną balustradą i dachem pulpitowym wspartym na kolumnach i filarach przyściennych.