Facebook link
Jesteś tutaj:
Powrót

Willa Pałac Szczawnica

Willa Pałac Szczawnica

Drewniana willa w stylu szwajcarskim, po bokach wypusty, między nimi długi balkon z kwiatami przez całą długość budynku, po lewej nad wypustem wieża z zegarem, po prawej w wypuście na drugim piętrze weranda. Na dole znajdują się sklepiki. Z tyłu wysokie drzewa w barwach jesiennych pod bezchmurnym niebem.

Plac Dietla 7, 34-460 Szczawnica Region turystyczny: Pieniny i Spisz

Willa to elegancki pensjonat wzniesiony w połowie XIX wieku przez Józefa i Władysława Szalayów. Jest ona największym budynkiem przy placu Dietla i zajmuje środek jego zachodniej pierzei. Architektura Pałacu, jak większości ówczesnej zabudowy uzdrowiska Szczawnica, była wzorowana na szwajcarskich kurortach.

Dawniej wzdłuż ulicy Zdrojowej płynął Szczawny Potok. Właśnie tu, na wysokości obecnego placu Dietla, w 1827 roku Jan Kutschera wybudował pierwszy dom zdrojowy Dom za Potokiem lub Pałac za Potokiem. Po rozebraniu Pałacu i częściowym zasklepieniu potoku, na jego miejscu w 1864 roku wybudowano drewnianą galerię spacerową dla kuracjuszy. W tym czasie Józef Szalay rozpoczął zabudowę placu Dietla i w latach 1864–1866 nad galerią wzniósł Willę Pałac własnego projektu. Willa należała do Józefa Szalaya i jego syna Władysława. W 1876 roku, zgodnie z testamentem Józefa Szalaya, Zakłady Zdrojowe i połowę Pałacu otrzymała krakowska Akademia Umiejętności, która drugą połowę dokupiła w 1880 roku. W latach 80. XIX wieku w willi miało siedzibę biuro Komisji Zdrojowej, w latach 1950–1971 działała restauracja Zdrojowa, w latach 1971–2013 mieściła się wystawa etnograficzno-historyczna Muzeum Pienińskiego imienia Józefa Szalaya, oddział Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu.

Willa ma dwa wydatne, boczne ryzality, a między nimi długi balkon oraz wieżę z zegarem, dziś pozostała po nim wnęka. W XIX wieku na parterze, w ryzalitach na piętrze i na poddaszu znajdowały się mieszkania, w północnym ryzalicie z dużą werandą. W okresie międzywojennym willę przebudowano, dodano szerokie schody prowadzące od głównego wejścia na plac, które zlikwidowano w czasie remontu w 1972 roku. Poza drewnianą, krytą galerią, budynek ma dziś wygląd z czasów Józefa Szalaya. W galerii znajdują się sklepiki, tak jak planował to w dwudziestoleciu międzywojennym Adam Stadnicki, właściciel uzdrowiska, którego rodzina odzyskała Pałac i planuje jego remont.

To ceglany budynek na podmurówce z łamanego kamienia, postawiony na planie wydłużonego prostokąta z dwoma ryzalitami. Korpus i skrzydło południowe z wieżą zegarową są jednotraktowe, a skrzydło północne dwutraktowe. Korpus i ryzality kryje blaszany dach dwuspadowy, wieżę czterospadowy dach namiotowy. Elewacje są otynkowane, od frontu wzniesiono taras spacerowy, a pod nim pomieszczenia sklepowe. Skrzydła z pilastrami w narożach wysunięte są przed korpus willi z mniejszym tarasem z metalową balustradą i okapem. Nad oknami biegnie gzyms. W dachu znajduje się centralna mansarda i lukarny po bokach. Na piętrze skrzydła północnego umieszczono taras z żeliwną balustradą i dachem pulpitowym wspartym na kolumnach i filarach przyściennych.


Powiązane treści