Inicjatorem utworzenia placówki muzealnej był mgr Jerzy Tur. Skansen usytuowany jest w centrum wsi, na terenie podworskim, stanowiącym niegdyś fragment dawnego Majątku Zamek. Na powierzchni około 2 hektarów znajduje się 16 zabytkowych obiektów prezentujących typową dla Pogórza Gorlickiego architekturę wiejską. W bliskim sąsiedztwie skansenu są też dworskie obiekty murowane – renesansowy kasztel z XVI wieku, oficyna dworska (około XVIII wieku) oraz drewniany dworek mieszczański z początku XX wieku przeniesiony z Gorlic. Są tu eksponowane głównie pojedyncze obiekty, przeniesione z większych zespołów. Znajduje się tu między innymi kompletna zagroda jednobudynkowa (chałupa dymna z Siar). Dwie z czterech chałup znajdujących się na terenie skansenu (z Siar i Moszczenicy) są w pełni wyposażone w dawne meble, naczynia i narzędzia związane z tradycyjnym gospodarstwem domowym. Chałupa dymna z Siar stanowi przykład jednobudynkowej zagrody biedniackiej. Zamieszkiwana była do lat 70-tych XX wieku. Obok budynków mieszkalnych ulokowano obiekty funkcjonujące niegdyś jako warsztaty usługowe. Można tu zwiedzić: kuźnie, wiatraki do mielenia zboża, olejarnie oraz piec do wypalania naczyń. Chałupa tkacza włączona w szlak techniki wiejskiej jest jednocześnie mieszkaniem i miejscem pracy rzemieślnika. Na terenie skansenu znajdują się także budynki gospodarcze: stodoły, obora, spichlerz plebański. W skansenie prezentowane są wystawy stałe: „Zioła w tradycji Pogórza”, „Sztab Operacji Gorlickiej 1915”, „Zabytkowe pojazdy i maszyny rolnicze”, „Na co dzień i od święta – tradycyjny strój pogórzański”.

W 2017 roku szymbarski skansen został objęty programem SKANSENOVA - systemowa opieka nad dziedzictwem w małopolskich muzeach na wolnym powietrzu. W ramach projektu zostały przeprowadzone prace remontowe i konserwacyjne w zabytkach skansenu.

Skansen w Szymbarku nie ogranicza się jedynie do gromadzenia i ochrony pamiątek przeszłości, ale poprzez działalność kulturalno-edukacyjną obejmującą wystawy, lekcje i warsztaty muzealne, programy edukacyjne, organizację imprez plenerowych stara się w sposób jak najbardziej autentyczny zaprezentować dziedzictwo kulturowe regionu. Na terenie skansenu organizowane są wydarzenia folklorystyczne prezentujące dawne rzemiosło, rękodzieło, tradycyjne zajęcia gospodarcze, obrzędowość doroczną i rodzinną, muzykę, śpiew, taniec nie tylko Pogórzan, ale również innych grup etnograficznych i etnicznych.