W świetle informacji zawartych w średniowiecznych źródłach pisanych i na podstawie badań archeologicznych z 1989 roku należy sądzić, że zamek pełnił funkcję obronnej rezydencji możnowładczej. Castrum Bydlin lub fortalicium Załęże występuje w licznych wzmiankach od 1389 roku. Zamek zbudował prawdopodobnie rycerz Niemierza herbu Strzała albo jego ojciec Pełka. W końcu XV wieku Bydlin stał się własnością Brzezickich, potem Szczepanowskich i Bonerów.

W II połowie XVI wieku zamek rycerski w Bydlinie został zamieniony przez Jana Firleja na zbór ariański. W końcu XVI wieku kolejny dziedzic wsi Mikołaj Firlej, wojewoda krakowski, przebudował dawną warowną rezydencję i zamienił zbór na kościół katolicki pod wezwaniem Świętego Krzyża. Przebudowa polegała na wzniesieniu w połowie długości prostokątnego wnętrza ściany tęczowej, która wyodrębniała prezbiterium od nawy. Od zachodu wydzielono wąskie wnętrze, rodzaj kruchty, wybito nowe wejście na poziomie dziedzińca i zamurowano okna. W czasie potopu szwedzkiego w XVII wieku kościół został spalony. 

Do obecnych czasów zachowały się jedynie ruiny zamku - resztki murów oraz fosy - będące częścią Szlaku Orlich Gniazd. Średnia grubość murów zamku Bydlin wynosiła nieco ponad dwa metry, a przeciętna wysokość około siedmiu metrów. W murach widnieją ślady zabudowanych okienek strzelniczych. Ruiny zamku są dostępne do zwiedzania za darmo.

U stóp tych ruin zachowały się jeszcze ślady okopów z I wojny światowej, z czasów tutejszych bitew w listopadzie 1914 roku. Na początku I wojny światowej, 17-18 listopada 1914 roku pod Bydlinem i Krzywopłotami około 1400 żołnierzy 6. Batalionu 1. Brygady Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego wraz z oddziałami austro-węgierskimi stoczyło ciężki, lecz zwycięski bój z wojskami rosyjskimi. Zginęło 46 legionistów, których pochowano obok innych poległych na tutejszym cmentarzu. U wejścia na zabytkowy cmentarz zwraca uwagę kamienna XVIII-wieczna kaplica Pocieszenia Najświętszej Maryi Panny, która pierwotnie była pustelnią.

Miejscowość Bydlin leży około 10 kilometrów od Olkusza, a do zamku wiedzie czerwony Szlak Orlich Gniazd i również czerwony Rowerowy Szlak Orlich Gniazd.