Jednym z pierwszych szlaków tematycznych w Polsce był wytyczony jeszcze w okresie międzywojennym Szlak Orlich Gniazd. Listę średniowiecznych warowni strzegących niegdyś bliskiej granicy ze Śląskiem otwiera tradycyjnie Wawel, a w województwie Małopolskim wg różnych wariantów należą do niej miedzy innymi: zamek w Tenczyn w Rudnie, Korzkwi, Ojcowie i Pieskowej Skale. Swoje szlaki znajdą w Małopolsce między innymi: miłośnicy renesansu (Szlak Renesansu w Małopolsce) czy kulturowego dziedzictwa zakonu cystersów (Południowo-Zachodni Szlak Cysterski), ale prawdopodobnie najbardziej znany – i unikatowy dla regionu – jest Szlak Architektury Drewnianej. Wśród 255 obiektów na szlaku znalazły się najpiękniejsze małopolskie kościoły i położone we wschodniej części regionu cerkwie, a także dwory, drewniane wille i skanseny. Zbudowanym bez użycia gwoździ kościołem w Dębnie czy piękną, cebulastą cerkwią w Kwiatoniu zachwycać się można niezależnie od stanu swojej wiedzy o ciesielstwie. Nic dziwnego, że 8 obiekty z listy cechujące się największą wartością architektoniczną znalazły się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Znakomite uzupełnienie tego szlaku stanowi Szlak Kultury Wołoskiej, przypominający historię wędrówki pasterzy z obszarów dzisiejszej Rumunii na polskie Karpaty. Jak to się stało, że „ser” po rumuńsku brzmi prawie tak samo, jak swojska „bryndza”, a tradycyjna architektura Podhala przypomina tak bardzo wsie we wschodniej części Karpat? Odpowiedzi na te i inne pytania być może czekają na szlaku!

Kraków co rusz zaskakuje odwiedzających, którzy poznawanie stolicy Małopolski ograniczają stereotypowo do obrębu Plant i Kazimierza. Od wielu lat grupa pasjonatów z Instytutu Architektury tworzy Krakowski Szlak Modernizmu, gromadzący wiedzę o dokonaniach architektów spod znaku Adolfa Szyszko-Bohusza i spółki. Efekty, udostępnione na stronie internetowej projektu, są imponujące. W ostatnim czasie mieszkańcy Nowej Huty postanowili odkryć dla świata schrony wybudowane pod flagową inwestycją PRL-u przez komunistyczne władze w czasach zimnowojennej gorączki. Każdy, kto odwiedził charakterystyczny „Pałac Dożów” przed nowohuckim kombinatem i znajdujący się pod nim schron przeciwatomowy przyzna, że poznał bliżej kawał mniej znanej historii! Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronach projektów Podziemna Nowa Huta czy Nowa Huta Travel.

Na miłośników kulinariów czeka Małopolska Trasa Smakoszy, a także dynamicznie rozwijający się Małopolski Szlak Winny, któremu towarzyszy rozkwit kultury winiarskiej na wapiennych terenach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej czy nasłonecznionych stokach Pogórza Wiśnickiego, ale nie tylko – bo kto by pomyślał, że całkiem sporych rozmiarów winnica (Winnica Srebrna Góra na Bielanach) działa też w samym Krakowie?

Wielowiekowe przywiązanie wielu mieszkańców Małopolski do rodzinnych miejscowości sprawiło, że ciągle żywe są tradycje związane z przekazywanym z pokolenia na pokolenie rzemiosłem. Na stronie Szlaku Tradycyjnego Rzemiosła znaleźć można rozbudowane sylwetki najlepszych tradycyjnych stolarzy, kowali, bednarzy, mistrzyń koronki klockowej czy hafciarstwa, reprezentujących zarówno starsze generacje, jak zafascynowanych ich światem młodych ludzi. Dostępne są też aktualności o organizowanych regularnie festiwalach i jarmarkach, podczas których rzemieślnicy prezentują swoje dzieła i umiejętności.

Wyjątkowe zróżnicowanie krajobrazowe Małopolski stwarza ogromne możliwości rozwoju turystyki rowerowej. Projekt VeloMałopolska to skarbnica wiedzy o rowerowych szlakach regionu, rozbudowywanych w ostatnich latach dzięki zaangażowaniu samorządów i środków unijnych. Chętni na popularną rowerową pętlę wokół Jeziora Czorsztyńskiego, trasę wokół Tatr albo dla odmiany małopolskim odcinkiem Wisły?

Poniżej prezentujemy przegląd szlaków tematycznych po Małopolsce. Wielość i różnorodność tych tworzonych z wielką pasją inicjatyw gwarantują, że każdy znajdzie wśród nich coś dla siebie. Ostrzegamy – ta krajoznawcza pasja może się okazać zaraźliwa!