Miasto może poszczycić się średniowiecznym rodowodem, co przejawia się w zachowanym średniowiecznym układzie rynku wraz z odchodzącymi od niego ulicami: Świętokrzyską, Kadłubek i 29 Listopada. Zabytkowe kamienice przy rynku pochodzą z XIX i początku XX wieku. Perłą wśród zabytków miasta jest kościół św. Mikołaja z gotyckim prezbiterium i barokową kaplicą św. Stanisława.
Niezwykłe budynki zajmuje Muzeum w Chrzanowie im. Ireny i Mieczysława Mazarakich. Główna siedziba zlokalizowana jest w dawnym lamusie dworskim z końca XVI w., a oddział mieści się w małomiasteczkowym dworku z pięknym ogrodem zwanym Domem Urbańczyka. W mieście można odnaleźć także ślady współistnienia kultury chrześcijańskiej i judaistycznej – ludność żydowska żyła tu przez 400 lat. Wyjątkowym dziedzictwem historycznym są chrzanowskie nekropolie, w tym znajdujący się w Chrzanowie cmentarz parafialny z mauzoleum rodowym Loewenfeldów - ostatnich właścicieli miasta oraz cmentarz żydowski. To właśnie Henryk Loewenfeld, Żyd, dawny właściciel obszaru dworskiego w Chrzanowie, znany przemysłowiec, zasłużony dla rozwoju miasta, jest przewodnikiem questu, dzięki któremu można poznać historię Chrzanowa z przełomu XIX i XX wieku. Przejście questu zajmuje niecałe 2 godziny i można to zrobić w dogodnym dla siebie czasie. Akcja rozpoczyna się przy wejściu głównym do Miejskiej Biblioteki Publicznej w Chrzanowie, przy ulicy Broniewskiego 10C. Link do pobrania questu: https://questy.org.pl/quest/chrzanow-sladami-loewenfelda. Quest jest dostępny również w aplikacji mobilnej „Questy – wyprawy odkrywców” do ściągnięcia bezpłatnie z Google Play i App Store.
Koniecznie trzeba odwiedzić chrzanowski Kościelec. Znajduje się tutaj kościół św. Jana Chrzciciela. Został wzniesiony prawdopodobnie w XIV w. w stylu gotyckim. Przetrwał do połowy XIX wieku. Wtedy nastąpiła przebudowa świątyni. Pod koniec XX w. została dobudowana została boczna kaplica oraz zmieniony został wystrój wnętrza. Ciekawymi obiektami kościeleckiej świątyni jest ołtarz główny z XIX w. oraz tablice epitafijne dawnych właścicieli Kościelca wykonane z czarnego marmuru dębnickiego. Kościół posiada dzwon z 1484 r. z bogatą dekoracją plastyczną przedstawiającą św. Jana Chrzciciela, znak górniczy i ozdobną inskrypcję. Pozostałe stare dzwony zostały skonfiskowane przez Austriaków w 1917 r. i przez Niemców w 1942 r.
W Chrzanowie funkcjonowała pierwsza w Polsce fabryka lokomotyw „FABLOK”, po której pamiątki zobaczymy w terenie i w miejscowym muzeum. Pasjonaci zabytków techniki oraz historii przemysłu mogą udać się na spacer szlakiem jej historii.
Kolejnym miejscem wartym zobaczenia jest wieś Płaza. Zobaczymy tutaj zabytkowy kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego oraz Pałac Starzeńskich, w którym znajduje się obecnie Ośrodek Pomocy Społecznej. W otaczającym obiekt parku podworskim można odszukać rosnące tutaj pomniki przyrody: tulipanowiec, lipy i jesion. A może uda się również odnaleźć skarb zakopany według miejscowej legendy pod jednym z rosnących tutaj drzew? Płaza to także kolejne miejsce na szlaku przemysłu ziemi chrzanowskiej. Znajduje się tutaj kamieniołom oraz piec do wypalania wapna typu Hoffman. Piec kręgowy z Płazy jest cennym zabytkiem architektury przemysłowej. Jest to jedyny zachowany, kompletny egzemplarz pieca typu Hoffmann przystosowanego do wypału wapna w Polsce i jeden z niewielu zachowanych w Europie.
W Płazie - Wapienniku znajduje się wyjątkowe prywatne Muzeum Życia Codziennego założone przez historyka dr Stanisława Garlickiego. Poznamy tutaj historię pobliskiego zakładu oraz poczujemy atmosferę mieszkania robotniczego sprzed kilkudziesięciu lat.
W pobliżu Chrzanowa znajdziemy liczne atrakcje historyczne: ruiny Zamku w Lipowcu, Skansen w Wygiełzowie czy Zespół Pałacowo - Parkowy w Młoszowej, zabytki sakralne: Bazylika Mniejsza w Trzebini czy Sanktuarium Maryjne w Płokach znajdujące się na trasie pielgrzymkowej z Częstochowy do Mariazel oraz położony na malowniczym wzgórzu Podskale w Alwerni klasztor oo. Bernardynów z cudownym obrazem Ecce Homo.
Odwiedzając Chrzanów warto zaplanować trochę czasu na odwiedzenie trzech znajdujących się na terenie powiatu chrzanowskiego wiosek tematycznych. Oferta turystyczna oparta na lokalnym dziedzictwie przyrodniczym i historycznym przyciąga turystów poszukujących ciekawych sposobów spędzania wolnego czasu. W Bolęcinie – Wiosce pod Skałą odkryjemy tajemnice świata zaklęte w skałach i kamieniach, zobaczymy tutaj również jedyną w Polsce Skałkę Triasową oraz najwyższą w okolicy wydmę śródlądową. Dulowa - Zaginiona Wioska zabierze nas w podróż do zaginionego świata a położona obok partnerska zagroda edukacyjna relaksowisko Red Raj jest prawdziwym rajem dla małych odkrywców i ich rodzin. W Zagórzu - Wiosce u Źródła szum starych buków w znajdującym się tutaj rezerwacie zapewnia relaks i wyciszenie a woda z tutejszego źródła gwarantuje dużą dawkę energii i dobrego humoru. Więcej o wioskach tematycznych tutaj.
Okolice Chrzanowa cenne są pod względem przyrodniczym. Zachwycają stawy kaskadowe w Pogorzycach, źródło w rezerwacie Bukowica w Zagórzu czy dawne kamieniołomy. Warto wybrać się nad Zalew Chechło lub Balaton w Trzebini, a także rowerem Wiślaną Trasą Rowerową do Mętkowa, by obejrzeć miejsce ujścia rzeki Chechło do Wisły.
Chrzanów to również wyjątkowa kuchnia regionalna z tradycyjnymi potrawami wpisanymi na listę produktów tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Będąc w okolicach Chrzanowa należy koniecznie spróbować potraw regionalnych: ziemniaków po cabańsku, buchty bolęcińskiej czy parzybrody mirowskiej.
Dogodne położenie Chrzanowa pomiędzy Krakowem a Katowicami sprawia, że miasto stanowi doskonały punkt wypadowy dla różnorodnych wyjazdów oraz jednodniowych wycieczek do pobliskich Krzeszowic, Olkusza, Bukowna, Zatora czy Oświęcimia.