Kopalnia Soli Wieliczka
Daniłowicza 10, 32-020 Wieliczka
Region turystyczny: Pogórza
Kopalnia Soli w Wieliczce to najstarsze na ziemiach polskich przedsiębiorstwo solne, którego początki sięgają średniowiecza, kiedy to nosiła dumną nazwę Magnum Sal - Wielka Sól. Najstarszy z dokumentów rzucający światło na dzieje kopalni to przywilej Kazimierza I Odnowiciela z roku 1044 nazywający Wieliczkę „magnum sal alias Wieliczka”. Przez całe stulecia była źródłem bogactwa kraju i materialnym fundamentem kultury, dzisiaj jest najchętniej odwiedzanym polskim obiektem turystycznym. Kilkusetletnia eksploatacja złoża soli kamiennej ukształtowała obecny układ przestrzenny wyrobisk górniczych. Skryte pod miastem, usytuowane na dziewięciu poziomach, sięgają głębokości 327 metrów.
Podziemna Wieliczka to blisko 300 kilometrów chodników i ok. 3000 komór. Część udostępniona do zwiedzania obejmuje 5,5 kilometrowy odcinek, położony na głębokości od 64 metrów do 135 metrów. Turyści mogą zwiedzić m.in. dwie trasy w kopalni: turystyczną i górniczą. Trasa turystyczna zaczyna się w szybie Daniłowicza i ma długość 3,5 kilometra. Zwiedza się ponad 20 wykutych w soli wyrobisk górniczych, rozmieszczonych na głębokości od 64 do 135 metrów (w tym najpiękniejszą kaplicę świętej Kingi). Wspaniałe kaplice, urokliwe podziemne jeziora, oryginalne urządzenia i sprzęt, zachowane ślady prac górniczych dają wyobrażenie o zmaganiach ludzi z żywiołami, ich pracy, pasjach, wierzeniach. Wieliccy górnicy pozostawili po sobie dziesiątki rzeźb i płaskorzeźb solnych. Po zwiedzaniu turyści odpoczywają w kompleksie komór 125 metrów pod ziemią, gdzie znajdują się sklepy z pamiątkami, poczta, karczma górnicza. Na trasie do pokonania jest około 1000 schodów, z czego na starcie już 380. Zwiedzanie odbywa się zawsze pod opieką przewodnika i w grupie maksymalnie do 40 osób. Temperatura w kopalni waha się między 14° a 16°C.
W podziemnym Muzeum Żup Krakowskich można zobaczyć zabytkowe maszyny, narzędzia i ubiory górnicze. Średni czas spędzony na Trasie turystycznej wraz ze zwiedzaniem Muzeum Żup Krakowskich to około 3,5 godziny. Zwiedzanie Trasy górniczej rozpoczyna się w szybie Regis i trwa około 3 godziny. Turyści otrzymują kombinezon ochronny i sprzęt górniczy: lampę, pochłaniacz, hełm. Przewodnik przydziela im szereg zadań, dzięki którym mogą poznać specyfikę pracy górnika, np. mierzenie poziomu metanu, sposoby pozyskiwania i transportu soli.
Trasa górnicza to niezapomniana przygoda, fascynujące spotkanie z górniczymi tradycjami i obrzędami oraz pomysł na aktywne spędzenie czasu. Na Trasę górniczą zjeżdża się windą na poziom I (57 metrów). Wyjeżdża z kolei z poziomu II niższego (101 metrów). Łączna długość Trasy górniczej wynosi 2 km. Trasa górnicza jest dostępna dla osób, które ukończyły 10. rok życia.
W Kopalni Soli „Wieliczka” działa uzdrowisko zajmujące się leczeniem schorzeń górnych i dolnych dróg oddechowych w unikatowym mikroklimacie podziemnych komór solnych. Kompleks uzdrowiskowy składa się z trzech komór położonych 135 metrów pod ziemią. W podziemiach wielickiej kopalni organizowane są konferencje, bankiety, śluby, bale sylwestrowe, koncerty, imprezy sportowe.