Pałac Osiek
ul. Zamkowa 11, 32-608 Osiek
Region turystyczny: Oświęcim i okolice
Pierwsze wzmianki o dworze obronnym pochodzą z 1653 roku. W XVIII wieku, Szembekowie lub Braniccy wznieśli późnobarokowy dwór. W 1784 roku majątek od Franciszka Branickiego odkupił Karol Wacław Larisch i za czasów jego rodu była to najbogatsza posiadłość w okolicy, a dwór przebudowano na klasycystyczny pałac. Karol Józef Larisch, syn Karola Wacława, przed 1840 rokiem przebudował go według projektu architekta Franciszka Marii Lanciego, w stylu mauretańskim i w tym samym stylu dobudował oficyny mieszkalne Kasztel i Ogrody. Pałac w 1867 roku przeszedł w ręce Dunin-Borkowskich, w 1885 roku kupił go baron Oskar Rudziński, który doprowadził do rozkwitu dobra osieckie. W pałacu gościły wybitne osobistości, w tym: prezydent Ignacy Mościcki, marszałek Józef Piłsudski, generał Józef Haller i kardynał Adam Stefan Sapieha. Akwarelista Julian Fałat był stałym gościem i namalował tu wiele obrazów.W czasie II wojny światowej Rudzińskich zmuszono do opuszczenia majątku, a w 1945 roku dobra upaństwowiono i rozparcelowano. Od 1959 roku działa tu Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej. W 2009 roku spadkobierca właścicieli Maciej Rudziński odzyskał pałac, który w 2011 roku sprzedał prywatnemu inwestorowi. W pałacu prowadzony jest remont z przeznaczeniem na kompleks hotelowy. Pałac wykonany jest w stylu orientalnym (mauretańskim). Zbudowany jest z cegły, wytynkowany, usadowiony na planie prostokąta. Jest obiektem piętrowym, dwukondygnacyjnym (drugą kondygnację dobudowano w połowie XIX wieku), posiadającym czworoboczną więżę nakrytą cebulastym hełmem. Pałac wieńczy arkadowa attyka. We wnętrzu ściany i sufity pokryte są misternymi błękitno-białymi malowidłami, mozaikami i sztukateriami o motywach geometrycznych i roślinnych. Hall z drewnianą klatką schodową, balustrady i drzwi zdobią motywy orientalne. Zachowały się napisy w języku arabskim. Balową Salę Mauretańską pokrywają arabeski, wejścia wieńczą łuki z motywem muszli, kryje ją sklepienie kopułowe.
Pałac otacza park założony w XIX wieku, w którym zachowały się stare lipy, dęby, platanowce i tulipanowce. Stoją w nim klasycystyczne i neogotyckie oficyny mieszkalne. Kasztel na planie litery L, otynkowany, piętrowy z narożną, okrągłą basztą z ostrołukowymi oknami. Na południe od parku zachowała się zabudowa folwarczna.