Izraelicka Łaźnia Ludowa i pomnik Pierwszego Transportu do KL Auschwitz Tarnów
pl. Więźniów KL Auschwitz, 33-100 Tarnów
Region turystyczny: Tarnów i okolice
Okazały budynek mykwy wzniesiono w 1902 roku w stylu eklektycznym, łączącym elementy mauretańskie, secesyjne, gotyckie i renesansowe. Reprezentacyjną, wielofunkcyjną łaźnię prawdopodobnie zaprojektował budowniczy miejski inżynier Szczęsny Zaremba lub miejscowi budowniczy Franciszek Hackbeil i Michał Mikoś, którzy również prowadzili budowę. W 1913 roku powiększono kotłownię.
To budynek na planie wydłużonego prostokąta, piętrowy z przybudówką w narożniku oraz wysokim kominem, kryty niskim dachem czterospadowym. Wejścia zdobią rozbudowane ryzality zwieńczone sterczynami. Narożniki budynku i główny ryzalit na całej wysokości zaznaczono czworobocznymi wieżyczkami. W fasadach na parterze widać okna z łukami pełnymi, a na piętrze dwudzielne biforia i trójdzielne triforia z łukami podkowiastymi, a nad biforiami w ryzalitach okulusy. Fasady dekoracją dwukolorowe, poziome pasy z cegieł i ażurowe sztukaterie łuków okiennych. Dawniej mieściły się tu: rozbieralnie, pomieszczenie z basenami z ciepłą i zimną wodą oraz prysznicami, łaźnia parowa, mykwa z częścią amfiteatralną i pomieszczenia z wannami oraz kasa, poczekalnia i fryzjer. Poza tym zaplecze dla pracowników, kotłownia, skład bielizny, sanitariaty, pralnia, mieszkanie służbowe i zbiorniki na wodę.
W czasie okupacji hitlerowscy przetrzymywali w mykwie polskich i żydowskich więźniów politycznych przed wywiezieniem ich do KL Auschwitz. W czasie istnienia getta łaźnia pełniła swoją funkcję. Po 1947 roku w obiekcie była łaźnia miejska, w latach 1968–1986 szpitalny oddział przyrodoleczniczy i rehabilitacji, a od 1994 roku centrum handlowe. Do niedawna działała tu restauracja Stara Łaźnia, serwująca dania kuchni żydowskiej, która dziś prowadzi ograniczoną działalność cateringową i organizuje imprezy okolicznościowe.
Po wojnie obok łaźni ustawiono pomnik upamiętniający dzień 14 czerwca 1940 roku, w którym odbył się pierwszy transport 753 mężczyzn do obozu Auschwitz-Birkenau. Więźniowie ci zapoczątkowali tragiczną historię oświęcimskiego obozu, przeżyło ich niespełna 200, w tym żaden z Żydów. Pomnik wykonano z kamienia, betonu i metalowych elementów co przypomina oświęcimskie pasiaki. Pomni projektu tarnowskiego architekta Otto Schiera, odsłonięto w 1975 roku. Metalowy fryz z postaciami symbolizuje pochód więźniów do obozu. W 2015 roku pomnik odrestaurowano i zmodyfikowano. Z fryzu usunięto postaci dzieci i kobiet gdyż w transporcie byli tylko mężczyźni, zmieniono też napis na tablicy. W całość wkomponowano fragmenty odnalezionego bruku, po którym szli więźniowie. Przy pomniku odbywają się obchody rocznicowe, odwiedzają go również grupy turystów z Izraela.