Koszary 12. Pułku Piechoty Wadowice
Do lat 70. XVIII w. Wadowice nie posiadały pozycji strategicznej i wojskowej. Sytuacja ta uległa diametralnej zmianie w 1790 r. kiedy to dowództwo austriackie obawiając się wojny z Prusami postanowiło obsadzić drogę łączącą Wadowice z Suchą, aby zabezpieczyć komunikację w kierunku Węgier. Decydujące okazało się wytyczenie traktu łączącego Wiedeń ze Lwowem. Wtedy Wadowice stały się ważnym punktem na tej trasie. Zalety militarne Wadowic zauważono na przełomie XVIII i XIX w. Już w 1819 r. rozpoczęto przerzucać do miasta pierwsze oddziały wojskowe. Były to formacje zapasowe myślenickiego 56 pułku piechoty. Dla tej austriackiej jednostki wzniesiono w 1822 roku koszary wojskowe. To dwupiętrowy, okazały, kwadratowy budynek o wymiarach 90 metrów na 90 metrów z dużym dziedzińcem w środku, otoczonym arkadowymi korytarzami. W 1825 r. koszary wystawiono przy Gościńcu Cesarskim (ok. 600 m od centrum miasta), aby wojsko mogło w każdej chwili skorzystać z głównej arterii komunikacyjnej miasta i Galicji. Wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości miejsce 56 pułku austriackiego zajął 12 pułk piechoty, od 1924 r. noszący nazwę 12 Pułk Piechoty Ziemi Wadowickiej. W 1854 r. zaadaptowano budynki znajdujące się naprzeciw głównego gmachu koszar piechoty. Drugie koszary wraz z zabudowaniami stajennymi na tyłach budynku mogły pomieścić co najmniej dywizjon kawalerii. Dla potrzeb armii zajęto też całe połacie terenów w kierunku rzeki Skawy i niwy Łozówki. W koszarach konnicy – nazywanych „koszarami miejskimi” rozlokowano 54 pułk Obrony Krajowej. W pierwszych latach XX w. na terenach zajętych dotychczas przez konnicę, pułk Obrony Krajowej i artylerię, utworzono istniejącą do dziś dzielnicę przemysłową Wadowic.
Z wadowickich koszar żołnierze armii austriackiej w 1914 roku wyruszyli na wojnę i kierowali się na front włoski. W 1918 roku, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, przemianowano nazwę pułku na 12. Pułk Piechoty Ziemi Wadowickiej, a koszary przy ulicy Lwowskiej stanowiły kwaterę pułkową. Żołnierze pułku wsławili się w wojnie polsko-bolszewickiej w latach 1919–1921 biorąc udział w licznych bitwach. W 1939 r. oddziały tego pułku brały czynny udział w wojnie obronnej. W latach 1900–1928 w pułku służył ojciec Papieża Jana Pawła II Karol Wojtyła senior. Wraz z pułkiem przeszedł on szlak bojowy podczas I wojny światowej. Młody Karol wielokrotnie brał udział w uroczystościach patriotycznych, na których grała znakomita orkiestra 12. Pułku Piechoty.
Do zakończenia II wojny światowej pełnił funkcję obiektu garnizonowego, a w latach późniejszych wykorzystywany był do różnych celów.
Obecnie, trzykondygnacyjny budynek koszar uważany jest za jeden z lepiej zachowanych kompleksów tego typu w Polsce.