Kirkut Trzebinia
Kirkut Trzebinia
ul. Słowackiego, 32-540 Trzebinia
Region turystyczny: Oświęcim i okolice
Kirkut został założony nad nieistniejącym dzisiaj potokiem Pukawiec. Działka zajmowała powierzchnię około pół hektara w kształcie wydłużonego prostokąta. W 1902 roku nekropolię ogrodzono murowanym murem z bramą od południowej strony. Wybudowano także dom przedpogrzebowy. Podczas II wojny światowej cmentarz został poważnie zdewastowany. Zniszczenia pogłębiły się w powojennych latach, kiedy to zapewne okoliczna ludność rozkradała co cenniejsze nagrobki. Pod koniec lat 80. XX wieku opuszczony cmentarz odwiedził wraz ze swoją rodziną jeden z potomków trzebińskich Żydów, Zelig Rabinowicz wraz ze swą rodziną, który zainicjował jego odbudowanie. W 2009 roku cmentarz został objęty pracami Komisji Rabinicznej do spraw cmentarzy z Warszawy, której celem jest ratowanie cmentarzy żydowskich. Na powierzchni 0,7 hektara zachowało się 248 nagrobków pochodzących z XIX i XX wieku. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1780 r. i należy do Szymona. Natomiast najmłodszy nagrobek (Dawida Eli Markowicza) pochodzi z 1942 roku. Na nekropolii zachował się wyraźny podział na cztery kwatery. Na lewo od bramy wejściowej znajduje się kwatera kobieca, po prawej stronie jest kwatera męska z osobnym miejscem, gdzie chowano kapłanów (Kohenów) i ważnych członków gminy. Czwarta kwatera jest przeznaczona dla dzieci. Macewy wykonano z piaskowca, kamienia wapiennego, granitu, marmuru i lastriko. Na płaskich kamiennych tablicach nagrobnych zachowały się typowe zdobienia oraz inskrypcje w językach hebrajskim i niemieckim. We wschodniej części wzniesiono ohel (grobowiec), w którym pochowano miejscowych cadyków: Chaima Izraela Klugera, Izraela Chaima Klugera, Szymona Mosze - Jona Lewi oraz Chaima Abrahama Lewi. W centralnej części cmentarza znajduje się zbiorowa mogiła ofiar hitlerowskiego. Na kolumnach przy bramie wejściowej umieszczono tablice pamiątkowe. Po prawej stronie znajduje się tablica z Gwiazdą Dawida i napisem w języku polskim i hebrajskim: „Dla świętej pamięci Obywateli Miasta Trzebini zamordowanych przez Niemców w latach 1939-1945”. Na lewej kolumnie umieszczono tablicę z napisem w języku polskim i hebrajskim: „Dla pamięci Żydów zmarłych i zamordowanych w obozie za torami w Trzebini”.