Figura znajduje się w ołtarzu neogotyckiego kościoła z lat 1869–1877, lecz pierwsza drewniana świątynia powstała tu już po 1234 roku, kiedy Ludźmierz stał się siedzibą Cystersów. Wkrótce jednak przenieśli się oni do Szczyrzyca. W dniu 15 sierpnia 1890 roku biskup krakowski, ks. kardynał Albin Dunajewski dokonał konsekracji świątyni.

Rzeźba zaliczana jest przez historyków sztuki do typu tzw. „Pięknych Madonn” z tzw. szkoły sądeckiej lub spisko-sądeckiej. Nieznany artysta wyrzeźbił figurę w drewnie lipowym. Pozłacana rzeźba liczy 125 cm wysokości i przedstawia Matkę Bożą, która w prawej dłoni trzyma berło, zaś na lewej ręce Dzieciątko Jezus. Twarz Gaździny Podhala jest pełna wdzięku i lekko uśmiechnięta.

Z kultem maryjnym w Ludźmierzu bardzo związany był święty Jan Paweł II. Podczas wizyty w ojczyźnie w 1997 roku przyjechał do Ludźmierza, by odmówić tu modlitwę różańcową. Wizytę upamiętnia pomnik modlącego się papieża. Jednak Karol Wojtyła w Ludźmierzu bywał już wcześniej, zaś w 1963 roku jako biskup krakowski wraz z Prymasem Tysiąclecia - kardynałem Stefanem Wyszyńskim, ukoronował figurę „Gaździny Podhala”. Podobno gdy niesiono w procesji posąg Matki Bożej, z jej ręki nagle wysunęło się berło. Upadło by na ziemię, gdyby nie refleks biskupa Wojtyły, który zdołał je złapać. Uznano to wówczas za wróżbę świetlanej przyszłości biskupa. To niezwykłe zdarzenie skomentował podobno wówczas ks. Prymas Tysiąclecia, zwracając się do biskupa Wojtyły słowami: „No Karol, Matka Boża przekazuje Ci władzę”.

Trzeba przypomnieć, że Sanktuarium Maryjne w Ludźmierzu, to od setek lat drugi po Kalwarii Zebrzydowskiej ośrodek pątniczy w Archidiecezji Krakowskiej. Dla upamiętnienia modlitwy różańcowej Papieża Polaka, Podhalanie z USA i Kanady, pielgrzymi, kapłani i parafianie ufundowali Maryjny Ogród Różańcowy. 20 kaplic góralskich, wyrzeźbionych przez Marka Blajerskiego, wprowadza pielgrzymów w rozważanie różańcowych tajemnic.

Warto wiedzieć, że w prywatnych pokojach Papieża-Polaka, w ciągu całego pontyfikatu znajdowała się kopia figury Matki Bożej Ludźmierskiej. Związki świętego Jana Pawła II z sanktuarium ludźmierskim odsyłają do wielu innych, ważnych wydarzeń. 18 maja 2001 roku papież podniósł kościół w Ludźmierzu do godności bazyliki mniejszej i podarował swoją piuskę. 2 kwietnia 2009 roku, w  czwartą rocznicę śmierci świętego Jana Pawła II, kopia figury Matki Bożej Ludźmierskiej została umieszczona w Grocie Mlecznej w Betlejem. 15 sierpnia 2011 roku, trzy miesiące po beatyfikacji, kardynał Stanisław Dziwisz metropolita krakowski podarował sanktuarium relikwie Papieża Polaka. 15 sierpnia 2017 roku pod ołtarzem papieskim została poświęcona kaplica dedykowana świętemu Janowi Pawłowi II z relikwiami największego pielgrzyma ludźmierskiego i tekstami dokumentów wydanych przez Papieża.