Dolina jest jednym z cenniejszych obszarów Tatrzańskiego Parku Narodowego. Stanowi odgałęzienie największej i najpiękniejszej doliny tatrzańskiej – Doliny Białki. Oryginalny pejzaż tworzą liczne formy polodowcowe, miedzy innymi stawy, którym dolina zawdzięcza swą nazwę. Największy z nich – Wielki Staw Polski jest najdłuższym (około 1 km) i najgłębszym (około 80 m.) jeziorem w całych Tatrach, pod względem głębokości drugim jeziorem w Polsce. Daje on początek potokowi Roztoka, który spadając z progu stawiarskiego tworzy największy wodospad tatrzański – Siklawę (około 70 m. wysokości). Z kolei pięciostawiański Zadni Staw jest najwyżej położonym jeziorem w Polsce (1890 m. n.p.m.), a sama Dolina Pięciu Stawów ma największą w Tatrach powierzchnię jezior. Nad Doliną górują monumentalne, granitowe szczyty, a wysokogórskiemu krajobrazowi ton nadają rozległe hale, połacie kosodrzewiny, pola piargów i tafle jezior. Usytuowanie pięciostawiańskiego schroniska sprawia, iż jest ono doskonałym „węzłem komunikacyjnym” Tatr Wysokich i wymarzoną bazą wypadową na najbardziej ekstremalne szlaki, jak np. Orlą Perć. Z doliny możemy wyruszyć na Kozi Wierch, który jest najwyższym nie granicznym szczytem (2291 metrów n.p.m.), w całości położonym w Polsce. Dolina Pięciu Stawów Polskich absolutnie warta jest odwiedzenia i to niezależnie od pory roku.

Dolina Pięciu Stawów jako jedna z pierwszych w Tatrach doczekała się schroniska – niewielki, jednoizbowy budynek z bloków granitowych imienia Ludwika Zejsznera (wybitnego geologa) otwarł swoje progi dla wędrowców nad Małym Stawem już w 1876 roku z inicjatywy Towarzystwa Tatrzańskiego. Do roku 1954, kiedy to otwarto obecnie funkcjonujące schronisko, powstawały tutaj kolejno całoroczne, większe i wygodniejsze budynki – w latach 1898, 1932 i 1947. To ostatnie schronisko zbudowane w latach 1947 – 1953 nad Przednim Stawem było pierwszym schroniskiem w Tatrach odbudowanym po wojnie. Obecnie, od 1968 roku znajduje się w nim strażniczówka Tatrzańskiego Parku Narodowego. Obecny kamienno – drewniany budynek schroniska harmonijnie wkomponowany w krajobraz stanął w zupełnie innym miejscu niż pierwsze budynki – nad północnym brzegiem Przedniego Stawu dzięki staraniom Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego. W marcu 1956 roku odbyła się oficjalna uroczystość otwarcia, a kierowniczką została Maria Krzeptowska – wieloletnia gospodyni poprzednich schronisk. Do dyspozycji gości jest 13 pokoi – 2, 4, 7, 8, 10 osobowych. Łącznie mieści się w nich 67 miejsc noclegowych. W schronisku znajduje się pełny węzeł sanitarny, bezpłatna przechowalnia bagażu oraz duża, ale bardzo przytulna sala jadalna. Tu można zjeść dania oferowane przez kuchnię schroniska (szczególnie poleca się żurek z kiełbasą i ziemniakami lub na słodko – szarlotkę), ale i przygotować własny posiłek w kuchni turystycznej, która jest do dyspozycji turystów mających własny prowiant. Dla wszystkich piechurów, którzy lubią po udanej wycieczce zrelaksować się przy książce w towarzystwie gorącej herbaty, schronisko oferuje wypożyczalnię książek i gier. Mogą one umilić długie schroniskowe wieczory bądź urozmaicić deszczowe dni, niezachęcające do wyjścia na szlak.

W 2010 roku schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich wzbogaciło się o infrastrukturę ekologiczną – przebudowana mała elektrownia wodna zasila biologiczną oczyszczalnię ścieków, zapewnia elektryczne ogrzewanie, oświetlenie i ciepłą wodę.

W czasie sezonu zimowego, gdy Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe ogłasza stopień zagrożenia lawinowego zaleca się, aby podczas wędrówki w rejonach tak zwanej „Piątki” mieć ze sobą Lawinowe ABC, to jest: sondę, łopatę oraz detektor, a także posiadać umiejętności posługiwania się tym sprzętem. Dlatego też schronisko prowadzi kompleksowo wyposażoną wypożyczalnię sprzętu lawinowego oraz niezbędnego do uprawiania turystyki zimowej. W razie potrzeby odpłatnie znajdziemy tam zestawy lawinowe, zestawy skiturowe, raki, czekany oraz rakiety śnieżne. Po bezpiecznym zejściu (bądź zjechaniu) na dół, wypożyczony sprzęt możemy oddać w Zakopanem (w wypożyczalni Tatra Trade). Dzięki nowoczesnemu, treningowemu systemowi ratownictwa lawinowego Easy Searcher możemy samodzielne poćwiczyć posługiwanie się detektorem. System oferuje różne stopnie zaawansowania ćwiczeń oraz liczne i wszechstronne scenariusze poszukiwań. W sezonie zimowym system jest na stałe zainstalowany przy schronisku w Pięciu Stawach, po przeciwległej stronie Przedniego Stawu, dzięki czemu jest dostępny dla każdego zainteresowanego. Centrum treningowe Schroniska dodatkowo jest wyposażone w punkt kontrolny Easy Check – ogólnodostępny, bezpłatny system kontroli sprawności detektorów. W Tatrach znajduje się on jeszcze w kilku innych miejscach, między innymi w Kuźnicach, Dolinie Chochołowskiej czy przy Schronisku Murowaniec.

W schronisku organizowane są kursy i wycieczki znajdujące się w ofercie biura Turystyki Górskiej 5+:

• kursy skałkowe – odbywające się głównie na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej
• kursy lawinowe – obejmujące obsługę lawinowego ABC, pracę na polu treningowym Easy Searcher i bezpieczne planowanie wycieczek (kurs idealny dla każdego, kto chce zimą chodzić po górach)
• kursy skiturowe i skialpinizmu – uczące techniki podejść i zjazdów w terenie nieprzygotowanym, obsługi sprzętu oraz nauka jazdy poza trasami
• kursy turystyki wysokogórskiej – pozwala na zdobycie umiejętności asekuracji w trudnym terenie, zjazdów na linach, poruszania się po graniach i via ferratach przez cały rok
• wycieczki z elementami asekuracji – dla sprawnych i doświadczonych turystów, przygotowują na trudne wyjścia na Orlą Perć, Świnicę, Rysy oraz szczyty poza szlakami turystycznymi: Gerlach, Łomnica, Mnich i inne przez cały rok

Wszystkie wycieczki i kursy prowadzone są przez Ratowników TOPR, Instruktorów PZA, Przewodników IVBV i Tatrzańskich.

Szlaki:

• do Schroniska PTTK w Dolinie Pięciu Stawów:
• z Palenicy Białczańskiej przez Dolinę Roztoki – szlakiem czerwonym i zielonym (2h10’)
• znad Morskiego Oka przez Świstówkę Roztocką – szlakiem niebieskim (1h45’)
• znad Morskiego Oka przez Szpiglasową Przełęcz – szlakiem żółtym i niebieskim (3h45’)
• ze Schroniska PTTK w Dolinie Pięciu Stawów:
• na Krzyżne – szlakiem żółtym (1h50’)
• na Zawrat – szlakiem niebieskim (1h45’)
• na Szpiglasową Przełęcz i Szpiglasowy Wierch – szlakiem Żółtym (2h20’)
• na Kozią Przełęcz – szlakiem żółtym (1h35’)
• na Kozi Wierch – szlakiem czarnym (1h30’)
• nad Morskie Oko przez Świstówkę Roztocką – szlakiem niebieskim (1h35’)
• nad Morskie Oko przez Szpiglasową Przełęcz – szlakiem niebieskim i żółtym (3h45’)